Wykonywaniem działalności nie przewidzianej w statutach jednostek organizacyjnych, o których mowa w par. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 listopada 1982 r. w sprawie opodatkowania podatkiem scalonym niektórych jednostek gospodarki uspołecznionej /Dz.U. nr 36 poz. 236/ nie jest - w rozumieniu par. 2 ust. 3 tego rozporządzenia - wykonywanie takiego rodzaju działalności, która nie wykracza poza przedmiot działalności gospodarczej określony w statucie jednostki organizacyjnej i nie jest wykonywana poza terenem działania tej jednostki określonym w jej statucie, choćby rezultatem takiej działalności były świadczenia na rzecz podmiotów mających siedzibę poza terenem działania jednostki organizacyjnej.
Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi Rolniczego Kombinatu Spółdzielczego na decyzję Izby Skarbowej w B.-B. z dnia 11 grudnia 1985 r. w przedmiocie ustalenia podatku scalonego za rok 1984 po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie - Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach postanowieniem z dnia 22 maja 1986 r. SA/Ka 101/86 do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 Kpc:
Czy przez wskazaną w par. 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 listopada 1982 r. w sprawie opodatkowania podatkiem scalonym niektórych jednostek gospodarki uspołecznionej /Dz.U. nr 36 poz. 236/ działalność nie przewidzianą w statucie należy rozumieć działalność wymienioną w statucie, ale świadczoną na rzecz podmiotu mającego siedzibę poza terenem działania spółdzielni określonym w tym statucie?
podjął następującą uchwałę:
Decyzją z dnia 9 września 1985 r. Urząd Skarbowy w B.-B. m.in. ustalił dodatkową kwotę podatku scalonego za rok 1984, obciążającą Rolniczy Kombinat Spółdzielczy w G., i odsetki zwłoki od tej kwoty. Podatek został ustalony od obrotów osiągniętych z działalności zgodne z przedmiotem działalności gospodarczej określonym w statucie Kombinatu, wykonanej na terenie działania Kombinatu, określonym w jego statucie, w sytuacji gdy rezultatem tej działalności były świadczenia na rzecz podmiotów mających siedzibę poza terenem działania Kombinatu. Urząd Skarbowy wyraził pogląd, według którego "wykonywanie jakiejkolwiek działalności gospodarczej na rzecz jednostek położonych na terenie nie objętym zasięgiem działania określonym w statucie, bez względu na miejsce wykonania, tzn. w siedzibie Spółdzielni lub w siedzibie jednostki organizacyjnej, na rzecz której wykonywana jest działalność gospodarcza, oznacza wykonywanie działalności nie przewidzianej w statucie." Dało to podstawę do ustalenia podatku scalonego stosownie do par. 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 listopada 1982 r. w sprawie opodatkowania podatkiem scalonym niektórych jednostek gospodarki uspołecznionej /Dz.U. nr 36 poz. 236/, który w drodze wyjątku od zasady stanowiącej, iż podatek scalony ustala się w wysokości 5 procent od obrotów /par. 2 ust. 1 rozporządzenia/, przewiduje, iż podatek scalony od obrotów osiągniętych z wykonywania działalności nie przewidzianej w statutach jednostek organizacyjnych, o których mowa w par. 1 rozporządzenia, ustala się w wysokości 15 procent od obrotów.
Po rozpatrzeniu odwołania Rolniczego Kombinatu Spółdzielczego w G. od wymienionej na wstępie decyzji Izba Skarbowa w B.-B. podzieliła pogląd wyrażony w zaskarżonej decyzji i decyzją z dnia 11 grudnia 1985 r. utrzymała ją w mocy.
Skargę do Sądu Administracyjnego na tę decyzję wniósł Rolniczy Kombinat Spółdzielczy w G. Przy jej rozpoznawaniu powstało przytoczone w sentencji uchwały zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, które Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia na podstawie art. 211 Kpa w związku z art. 391 Kpc Naczelny Sąd Administracyjny zwrócił przy tym uwagę, że pogląd wyrażony w rozpoznawanej sprawie przez organy podatkowe jest zgodny ze stanowiskiem zajętym w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 5 listopada 1984 r. i w wyroku NSA - Ośrodek Zamiejscowy w Gdańsku z dnia 8 lutego 1984 r. Jednakże NSA przytoczył szereg argumentów powołanych przez skarżący Kombinat i wyrażonych w złożonej przez niego opinii H.S., przemawiających przeciwko temu poglądowi.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
1. Podstawy wykładni przepisu par. 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 listopada 1982 r. w sprawie opodatkowania podatkiem scalonym niektórych jednostek gospodarki uspołecznionej, dokonanej przez Ministerstwo Finansów pismem z dnia 5 listopada 1984 r., Ministerstwo to upatruje w art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. nr 27 poz. 111 ze zm./, według którego Minister Finansów sprawuje ogólny nadzór w sprawach zobowiązań podatkowych i w ramach tego nadzoru zapewnia jednolitość stosowania przepisów podatkowych przez organy podatkowe. Nie oznacza to jednak, że zamknięta została droga do prawidłowego odczytania w postępowaniu sądowoadministracyjnym treści przepisu podatkowego i że treść tę przesądza wykładnia dokonana w piśmie Ministerstwa Finansów.