Sąd Najwyższy, na poniższe pytanie prawne NSA przekazane postanowieniem SA/Gd 1592/94~Czy przewidziane w art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50/ przedmiotowe zwolnienie podatkowe w zakresie usług finansowych /poz. 13 załącznika nr 2/ w części dotyczącej usług bankowych odnosie się jedynie do czynności bankowych, o których mowa w art.11 ust. 1 ustawy prawo bankowe /t.j. Dz.U. nr 72 poz. 359/ wykonywanych przez banki i podmioty określone w art. 11 ust. 1 prawa bankowego, czy też zwolnienie to dotyczy wszelkich usług o charakterze bankowym niezależnie od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi?~ podjął następującą uchwałę:
Uzasadnienie strona 2/2

W tej sytuacji podstawowym problemem, którego rozstrzygnięcie będzie decydujące dla treści odpowiedzi na przedstawione Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne, będzie problem, czy zwolnienie od obowiązku świadczenia podatku od towarów i usług (...) wiąże się z samym charakterem usług określonych w załączniku nr 2 do ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. jako "usługi w zakresie finansów i ubezpieczeń" i to absolutnie niezależnie od tego, jakiego rodzaju podmiot owe usługi świadczy, czy też w świetle art. 11 ust. 2 i art. 11[1] ust. 1 Prawa bankowego zwolnienie to ma charakter podmiotowy, a więc może dotyczyć tylko takich jednostek /spółek/, którym Prezes NBP udzielił wyraźnego zezwolenia na wykonywanie właśnie takich czynności /udzielanie pożyczek/. W obecnej sytuacji - co w świetle akt sprawy jest bezsporne - uzyskanie takiego zezwolenia jest niemożliwe. Należy zatem przyjąć, że podmioty które tego rodzaju pożyczek udzielają, czynią to z naruszeniem przepisów Prawa bankowego. W odniesieniu do konkretnej sprawy skarżąca agencja uznała, iż wystarczającą podstawę prawną stanowią przepisy art. 720 w związku z art. 359 pkt 1 Kc /udzielenie pożyczek odpłatnych w formie odsetek/.

Zasadą rządzącą Prawem podatkowym jest to, że obowiązek podatkowy wiąże się - jako reguła - z faktycznym uzyskaniem określonych przez podmiot ustawy przychodów. Tak też rozumie to ustawa z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług, mówiąc w przepisie art. 2 ust. 1, że opodatkowaniu podlega sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Co więcej, ust. 4 art. 2 stwierdza, że czynności takie podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Zgodnie z art. 6 ust. 1 obowiązek podatkowy powstaje m.in. z chwilą wykonania usługi. Powyższe przepisy wyraźnie wskazują, że ustawodawca przewidział sytuacje, w których świadczenie usług może nie odpowiadać "warunkom oraz formom określonym przepisami prawa" i równie stanowczo zadecydował, że takie świadczenie usług, o ile jest odpłatne, powoduje powstanie obowiązku podatkowego. A zatem zestawienie powyższych przepisów ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług z analizowanymi wyżej przepisami art. 11 ust. 1 pkt 4 i art. 11[1] ust. 3 prawa bankowego pozwala na skonstruowanie wystarczającej interpretacyjnej podstawy do udzielenia odpowiedzi na przedstawione zagadnienie prawne: naruszenie przepisów Prawa bankowego przez spółkę udzielającą odpłatnych pożyczek podmiotom gospodarczym bez wymaganego tym Prawem zezwolenia nie może być uznane za okoliczność uzasadniającą zwolnienie jej z obowiązku świadczenia podatku wiążącego się z wykonywaniem tego rodzaju usługi.

Strona 2/2