Sąd Najwyższy po rozpoznaniu zagadnienia prawnego przekazanego przez Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem SA/Lu 145/83~Czy pod pojęciem "nieruchomość wywłaszczona" w rozumieniu art. 34 ust. 1 ustawy o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości /t.j. Dz.U. 1974 nr 10 poz. 64/ należy rozumieć również nieruchomość nabytą na podstawie umowy, stosownie do art. 6 tej ustawy, czy też żądanie zwrotu takiej nieruchomości, która nie została użyta i jest zbędna na cele, dla których orzeczono by jej wywłaszczenie, podlega rozpoznaniu na drodze sądowej?~ podjął następującą uchwałę:
Tezy

Nieruchomością wywłaszczoną w rozumieniu art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości /t.j. Dz.U. 1974 nr 10 poz. 64/ jest także nieruchomość zbyta na podstawie umowy przewidzianej przez art. 6 tej ustawy.

Sprawa o zwrot wymienionej nieruchomości /i o spowodowane nim rozliczenie/ podlega rozpoznaniu na drodze sądowej.

Rozstrzygnięcie takiej sprawy nie może nastąpić bez wydania ostatecznej decyzji organu administracji orzekającej, że nieruchomość nie została użyta i jest zbędna na cele, dla których nastąpiło jej nabycie.

Sentencja

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu zagadnienia prawnego przekazanego przez Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 27 października 1984 r. SA/Lu 145/83

Czy pod pojęciem "nieruchomość wywłaszczona" w rozumieniu art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości /t.j. Dz.U. 1974 nr 10 poz. 64/ należy rozumieć również nieruchomość nabytą na podstawie umowy, stosownie do art. 6 tej ustawy, czy też żądanie zwrotu takiej nieruchomości, która nie została użyta i jest zbędna na cele, dla których orzeczono by jej wywłaszczenie, podlega rozpoznaniu na drodze sądowej?

podjął następującą uchwałę:

Inne orzeczenia o symbolu:
618 Wywłaszczanie i zwrot nieruchomości
Inne orzeczenia z hasłem:
Nieruchomości
Wywłaszczanie nieruchomości
Inne orzeczenia sądu:
Sąd Najwyższy
Uzasadnienie strona 1/5

I. W 1971 r. Skarb Państwa zawarł z rodzicami Zofii B. umowę nabycia nieruchomości przewidzianą przez art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości /t.j. Dz.U. 1974 nr 10 poz. 64/. W 1982 r. Zofia B. wystąpiła do Naczelnika Miasta z żądaniem zwrotu nieruchomości, twierdząc, że nie została ona użyta na cele, dla których doszło do jej nabycia. Naczelnik Miasta odmówił zwrotu nieruchomości, ale Wojewoda w T. uchylił jego decyzję i umorzył postępowanie pierwszej instancji, przy czym zajął stanowisko, że "o odmowie zwrotu nieruchomości nabytej w trybie art. 6 powołanej ustawy wypowiada się sąd". Jednakże Naczelny Sąd Administracyjny uchylił decyzję Wojewody w T. z uzasadnieniem, że według art. 34 ustawy orzeczenie o zwrocie nieruchomości należy do właściwości organu administracji państwowej także w wypadku, gdy własność nieruchomości została przeniesiona w drodze umowy z art. 6 ustawy. Od wyroku powołanego Sądu Minister Sprawiedliwości złożył rewizję nadzwyczajną. W toku postępowania wywołanego złożeniem tej rewizji Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym rozstrzygnęło spór między organem administracji a sądem w innej sprawie o zwrot nieruchomości nabytej na podstawie art. 6 ustawy, mianowicie w ten sposób, że uznało, iż sąd jest właściwy do rozpoznania żądania zbywczyni nieruchomości w przedmiocie zobowiązania Przedsiębiorstwa Transportu do przeniesienia na nią własności nieruchomości zbytej uprzednio temu Przedsiębiorstwu, z tym zastrzeżeniem, że organ administracji orzeka o niewykorzystaniu i zbędności nieruchomości na cele, dla których nabycie nastąpiło.

Na tle zróżnicowania zajętych stanowisk, skład trzech sędziów odroczył rozpoznanie sprawy na skutek rewizji nadzwyczajnej i przedstawił do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów zagadnienie prawne, na wstępie przytoczone.

II. Ustawa o wywłaszczeniu nie ma charakteru nacjonalizacyjnego. Inaczej też, niż stosownie do przepisów ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach /t.j. Dz.U. 1969 nr 22 poz. 159 ze zm./ w przedmiocie obszarów urbanistycznych, dalej - ustawy z dnia 6 lipca 1972 r. o terenach budownictwa jednorodzinnego i zagrodowego oraz o podziale nieruchomości w miastach i osiedlach /Dz.U. nr 27 poz. 192 ze zm./, wreszcie - ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. o terenach budowlanych na obszarach wsi /t.j. Dz.U. 1969 nr 27 poz. 216 ze zm./, na podstawie przepisów ustawy o wywłaszczeniu nie dochodzi do kształtowania określonych struktur terenów w miastach czy terenów lub gruntów rolnych na obszarach wsi. Natomiast, podobnie np. do roli prawa pierwokupu przysługującego w wyniku dyspozycji art. 599 par. 2 zdanie pierwsze Kc Skarbowi Państwa, rola rozważanej ustawy ogranicza się do realizacji w indywidualnych wypadkach konkretnych celów, które jej art. 3 określa w sposób wyczerpujący. Jest dopuszczalne wywłaszczenie nieruchomości stanowiącej przedmiot nawet własności osobistej, ale dopiero wtedy, kiedy nieruchomość ta okazuje się niezbędna z punktu widzenia jednego z nadrzędnych celów, o których mowa w art. 3 ustawy. Przy uwzględnieniu charakteru i roli ustawy, wymienionej przesłanki co do niezbędności, poszanowania własności osobistej i indywidualnej, a nawet - podstawowych zasad prakseologii, przedstawia się jako oczywiste, iż art. 34 ust. 1 ustawy zastrzega, że nieruchomość wywłaszczona podlega zwrotowi na rzecz wywłaszczonego właściciela, jeżeli nie została ona użyta i jest zbędna na cele, dla których orzeczono jej wywłaszczenie.

Strona 1/5
Inne orzeczenia o symbolu:
618 Wywłaszczanie i zwrot nieruchomości
Inne orzeczenia z hasłem:
Nieruchomości
Wywłaszczanie nieruchomości
Inne orzeczenia sądu:
Sąd Najwyższy