Sąd Najwyższy na poniższe pytanie prawne Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego:~ 1. Czy przy nabyciu od Skarbu Państwa w drodze cywilnoprawnej działek stanowiących teren leśny, przeznaczony pod budownictwo jednorodzinne letniskowe, mają zastosowanie przepisy art. 10 ust. 1 Ustawy w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz rekultywacji gruntów /Dz.U. 1974 nr 19 poz. 104; zm. Dz.U. 1975 nr 14 poz. 80/?~ 2. Czy i na jakiej podstawie prawnej ulegają przedawnieniu lub prekluzji należności i opłaty przewidziane w przepisach objętych punktem pierwszym pytania?~ podjął następującą uchwałę:
Tezy

1. Okoliczność, że przeznaczenie gruntów leśnych na cele nieleśne nastąpiło przed ich nabyciem przez indywidualnych nabywców na podstawie decyzji organu administracji państwowej w okresie obowiązywania rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 1974 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz rekultywacji gruntów /Dz.U. 1974 nr 19 poz. 104 ze zm./ nie zwalnia nabywców wydzielonych z tych gruntów działek leśnych z przeznaczeniem na cele nieleśne od obowiązku uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa należności z tytułu nabycia oraz stałej opłaty rocznej z tytułu użytkowania przewidzianych w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1971 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz rekultywacji gruntów /Dz.U. 1971 nr 27 poz. 249 ze zm./.

2. Należności i stałe opłaty roczne wymienione w art. 10 ust. 1 powołanej wyżej ustawy ulegają przedawnieniu na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.

Sentencja

Sąd Najwyższy na poniższe pytanie prawne Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego:

1. Czy przy nabyciu od Skarbu Państwa w drodze cywilnoprawnej działek stanowiących teren leśny, przeznaczony pod budownictwo jednorodzinne letniskowe, mają zastosowanie przepisy art. 10 ust. 1 Ustawy z dnia 26 października 1971 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz rekultywacji gruntów /Dz.U. nr 27 poz. 249; zm. Dz.U. 1974 nr 38 poz. 230 art. 143/, jeżeli przeznaczenie gruntów na cele nieleśne , z obszaru którego były wydzielone działki, nastąpiło przed ich nabyciem przez indywidualnych nabywców na podstawie decyzji organu administracji państwowej wydanej w okresie obowiązywania rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 1974 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz rekultywacji gruntów /Dz.U. 1974 nr 19 poz. 104; zm. Dz.U. 1975 nr 14 poz. 80/?

2. Czy i na jakiej podstawie prawnej ulegają przedawnieniu lub prekluzji należności i opłaty przewidziane w przepisach objętych punktem pierwszym pytania?

podjął następującą uchwałę:

Uzasadnienie strona 1/7

I. Nie zamierzoną konsekwencją uprzemysłowienia kraju i związanych z nim procesów urbanistycznych jest postępujące zagrożenie środowiska, w tym gruntów rolnych i leśnych.

Konieczność ochrony tych istotnych dóbr ogólnospołecznych jest powszechnie dostrzegana.

Pierwsze próby przeciwdziałania zbyt swobodnej i nie zawsze celowej gospodarce gruntami rolnymi, a przede wszystkim rozrzutnemu przeznaczaniu ich na cele nierolnicze, podjęte zostały w uchwale Rady Ministrów z dnia 12 lipca 1966 r. w sprawie ochrony użytków rolnych /M.P. nr 40 poz. 200/.

W odniesieniu do gruntów leśnych stanowiących własność Państwa stosowne postanowienia zmierzające do utrzymania tych gruntów pod uprawę leśną zawarto w wydanej wcześniej i nadal obowiązującej ustawie z dnia 20 grudnia 1949 r. o państwowym gospodarstwie leśnym /Dz.U. nr 63 poz. 494 ze zm./. Charakter prawnej ochrony gruntów leśnych mają w szczególności te przepisy ustawy, które dotyczą ograniczeń co do zmiany uprawy leśnej na inny rodzaj użytkowania /art. 7/ oraz wyłączania obszarów leśnych z państwowego gospodarstwa leśnego w celu przekazania ich pod zarząd resortów /art. 14-16/.

Obowiązek trwałego utrzymania gruntów leśnych pod uprawą leśną wprowadzony został również w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. o zagospodarowaniu lasów i nieużytków nie stanowiących własności Państwa oraz niektórych lasów i nieużytków państwowych /Dz.U. nr 29 poz. 166/, a po jej uchyleniu - w ustawie z dnia 22 listopada 1973 r. o zagospodarowaniu lasów nie stanowiących własności Państwa /Dz.U. nr 48 poz. 283/.

Jednakże aktem prawnym, w którym w sposób kompleksowy unormowano zasady i środki ochrony gruntów rolnych i leśnych, była ustawa z dnia 26 października 1971 r. o ochronie rolnych i leśnych oraz rekultywacji gruntów /Dz.U. nr 27 poz. 249 ze zm./.

Wprowadziła ona odrębny reżim prawnej ochrony gruntów rolnych i leśnych. Sformułowane w niej zasady, m.in. dotyczące przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, miały pozycję nadrzędną w stosunku do zasad określonych przepisami innych aktów normatywnych, w tym również do zasad zawartych w przepisach z zakresu planowania przestrzennego oraz wyznaczania terenów budowlanych na obszarze wsi.

Podstawowe założenia ustawy z dnia 26 października 1971 r. wzbogacone o doświadczenia zdobyte w okresie jej obowiązywania /1 styczeń 1972 r. - 30 czerwiec 1982 r./, uwzględnione zostały w obecnie obowiązującej ustawie z dnia 26 marca 1982 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych /Dz.U. nr 11 poz. 79/, zwanej dalej ustawą z dnia 26 marca 1982 r. Istotne novum tej ustawy wyraża się m.in. we wprowadzeniu instytucji wyłączania gruntów z produkcji rolniczej lub leśnej /art. 13 i nast./.

Istotne postanowienia dotyczące problematyki ochrony prawnej gruntów rolnych i leśnych, w szerszym kontekście ochrony i kształtowania środowiska, sformułowane zostały w ustawie z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska /Dz.U. nr 3 poz. 6/, zwanej dalej ustawą z dnia 31 stycznia 1980 r.

Powołane wyżej ustawy przewidują dwa podstawowe środki ochrony prawnej gruntów rolnych i leśnych oraz środowiska; są to: a/ środki administracyjnoprawne i b/ środki ekonomiczne.

Strona 1/7