Obowiązek podatkowy, przewidziany w art. 30 ust. 1 i 3 oraz art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o opodatkowaniu jednostek gospodarki uspołecznionej /Dz.U. 1984 nr 16 poz. 75/ ciąży na jednostkach gospodarczych także wówczas, jeżeli posiadają części budynków i budowli oraz gruntów.
Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi Zespołu Adwokackiego nr 1 w O. na decyzję Izby Skarbowej w W. z dnia 2 października 1986 r. (...) w przedmiocie wymiaru podatku od nieruchomości na lata 1983-1985, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym w dniu 25 września 1987 r. zagadnienia prawnego przekazanego przez Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w W. postanowieniem z dnia 17 marca 1987 r. SA/Wr 894/86 do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 Kpc:
Czy określony w art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o opodatkowaniu jednostek gospodarki uspołecznionej /Dz.U. 1984 r. nr 16 poz. 75/ obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości /art. 30 cytowanej ustawy/ ciąży również na tych jednostkach gospodarczych, w których posiadaniu znajdują się tylko części budynków - budowli?
podjął następującą uchwałę:
Zespół Adwokacki w O. - najemca pięciu pokojów w budynku zarządzanym przez Sąd Rejonowy w O. - wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę na decyzję Izby Skarbowej w W. z dnia 2 października 1986 r. (...), utrzymującą w mocy trzy decyzje Pierwszego Urzędu Skarbowego w W. z 23 i 24 czerwca 1986 r., którymi wymierzono stronie skarżącej podatek od nieruchomości od zajmowanego lokalu za lata 1983-1985 w wysokości 85.100 zł, 56.700 i 56.700 zł. Organy podatkowe uzasadniały swoje rozstrzygnięcie tym, że Zespół Adwokacki, jako organizacja zawodowa, jest w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o opodatkowaniu jednostek gospodarki uspołecznionej /Dz.U. 1984 nr 16 poz. 75/ jednostką gospodarczą, na której ciąży obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości, także od zajmowanych lokali użytkowych, co zostało potwierdzone w dotychczasowym orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Skarżący zarzucił, że zaskarżona decyzja narusza przepis art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o opodatkowaniu jednostek gospodarki uspołecznionej /Dz.U. 1984 nr 16 poz. 75/ oraz par. 7 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 1983 r. w sprawie czynszów najmu za lokale mieszkalne i użytkowe /Dz.U. nr 38 poz. 174/. Pojęcie nieruchomości użyte w art. 31 ust. 1 i 2 cytowanej ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. należy rozumieć zgodnie z art. 45 par. 1 Kc co oznacza, że część budynku może być uznana za nieruchomość tylko wówczas, gdy stanowi odrębny od gruntu przedmiot własności. Pokoje najmowane przez Zespół Adwokacki nie stanowią nieruchomości, a więc nie mogą być opodatkowane podatkiem od nieruchomości.
Przy rozpoznawaniu sprawy ze skargi Zespołu Adwokackiego w O. na decyzję Izby Skarbowej w W., Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu nasunęły się wątpliwości, którym dał wyraz w przedstawionym zagadnieniu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przedstawiona w pytaniu prawnym wątpliwość powstała w związku ze zmianą ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o opodatkowaniu jednostek gospodarki uspołecznionej /Dz.U. nr 7 poz. 55/, wprowadzoną z dniem 1 stycznia 1984 r. Mianowicie, art. 36 ust. 1 ustawy w brzmieniu pierwotnym stanowił, że obowiązek podatkowy ciąży na jednostkach gospodarczych, które są właścicielami lub użytkownikami budynków i budowli oraz gruntów zajętych w całości lub części na potrzeby prowadzonej przez nie działalności. Po zmianie, treść przepisów /art. 31 ust. 1 - t.j. Dz.U. 1984 nr 16 poz. 75, art. 39 ust. 1 - t.j. Dz.U. 1986 nr 8 poz. 45/ jest następująca: "obowiązek podatkowy z zastrzeżeniem ust. 2 ciąży na jednostkach gospodarczych, w których posiadaniu znajdują się budynki i budowle oraz grunty /właściciel, użytkownik, najemca lub dzierżawca/". W obowiązującym tekście nie użyto pojęcia całości lub części budynków, co zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, może dowodzić, że obowiązkiem podatkowym w zakresie podatku od nieruchomości objęto jedynie posiadaczy całych budynków. Zarówno wykładnia celowościowa, jak i logiczna, wskazują na to, że podobnego zamiaru nie można przypisać ustawodawcy. Ustawa z dnia 26 lutego 1982 r. reguluje kompleksowe opodatkowanie jednostek gospodarki uspołecznionej, m.in. jednostek gospodarczych /art. 1 ust. 1 pkt 12 ustawy/.