Tereny poeksploatacyjne podlegające rekultywacji, które pozostają we władaniu przedsiębiorstwa wydobywającego kopaliny, są gruntami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu zagadnienia prawnego przekazanego przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 1994 r. o następującej treści:
Czy w świetle art. 5 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./ w związku z art. 5 ust. 2 pkt 3 tej ustawy oraz w związku z art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska /Dz.U. 1994 nr 49 poz. 196/ w związku z par. 3 ust. 1 pkt 8 lit. "i" zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 23 czerwca 1992 r. w sprawie sposobu sporządzenia i trybu zatwierdzenia projektu zagospodarowania złóż kopalin, których wydobywanie podlega prawu górniczemu /M.P. nr 20 poz. 151/ za grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przez przedsiębiorstwo prowadzące eksploatację złoża kopaliny mogą być uznane znajdujące się w zarządzie /użytkowaniu/ takiego przedsiębiorstwa tereny poeksploatacyjne wymagające rekultywacji przez dane przedsiębiorstwo zgodnie z obowiązującymi przepisami?.
podjął następującą uchwałę:
Przedstawione we wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego zagadnienie prawne zostało ujawnione w konkretnej sprawie prowadzonej najpierw przed administracyjnymi organami samorządu terytorialnego, a następnie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.
Sąd ten, wyrokiem z dnia 5 listopada 1993 r., SA/Ka 731/93, uchylił zaskarżone decyzje administracyjne, stwierdzając, że są one sprzeczne z art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./, zwanej dalej ustawą o podatkach i opłatach lokalnych. Chodziło o ustalenie podatku od nieruchomości za 1992 r. należnego od Przedsiębiorstwa Produkcji Kruszyw Mineralnych i Lekkich w K. z tytułu posiadanych przez to Przedsiębiorstwo w zarządzie, a poprzednio już przez nie wyeksploatowanych, terenów /wyrobisk górniczych/, które podlegały obowiązkowej rekultywacji.
Organy administrujące ustaliły ten podatek według stawek przewidzianych dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, która jest dziesięciokrotnie wyższa od stawki określonej dla "gruntów pozostałych". Sąd natomiast stwierdził, że ta wyższa stawka może być stosowana tylko w odniesieniu do gruntów, które w danym roku efektywnie służyły prowadzonej działalności gospodarczej. W konkretnej sytuacji faktycznej podlegały tej stawce grunty, które w danym roku służyły do pozyskiwania kruszywa i były do tego celu przez podatnika przeznaczone. Natomiast wyrobiska górnicze powinny być - zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego - opodatkowane według stawek niższych, przewidzianych dla gruntów nie związanych z działalnością gospodarczą.
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego uważa, że stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego jest błędne, ale ponieważ odzwierciedla ono wątpliwości, dotyczące stosowania w praktyce normy prawa podatkowego, powinny być one rozważone przez powiększony skład Sądu Najwyższego, w trybie przewidzianym dla wyjaśnienia przepisów prawnych. Nie jest bowiem pożądane, ażeby wątpliwości co do treści normy podatkowej były usuwane w drodze rewizji nadzwyczajnej.
Rozważany problem sprowadza się w istocie do wyjaśnienia po pierwsze tego, jaki związek gruntu z prowadzeniem działalności gospodarczej kwalifikuje dany grunt do kategorii gruntu, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, po drugie, czy kontynuacja zarządu gruntami z wyrobiskiem górniczym przez przedsiębiorstwo górnicze pozostaje w związku z działalnością gospodarczą tego przedsiębiorstwa.
Pierwsza z tych kwestii była już przedmiotem analizy Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów w sprawie III AZP 25/92, w której chodziło o to, czy można zakwalifikować do kategorii gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej grunty zajęte na ośrodek wczasowy przedsiębiorstwa państwowego, który jest wykorzystywany sezonowo. Odpowiadając twierdząco na tak przedstawione pytanie prawne, w uchwale z dnia 18 grudnia 1992 r. /OSNCP 1993 nr 5 poz. 68/ Sąd Najwyższy wyjaśnił w jej uzasadnieniu, że przepis mówiący o związku gruntu z działalnością gospodarczą nie zawiera żadnego zawężenia związku, takiego np. że powinien to być związek bezpośredni lub efektywny oraz, że brak jest podstaw do innej rozszerzającej interpretacji Powyższa uchwała została wprawdzie podjęta pod rządem nie obowiązującej już ustawy z dnia 14 maja 1985 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 12 poz. 50 ze zm./, jednak sposób ujęcia tego zagadnienia w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych jest taki sam jak poprzednio, co sprawia, że uchwała Sądu Najwyższego jest nadal aktualna, a Sąd Najwyższy w składzie niniejszym ją podziela.