1. Datą wszczęcia postępowania egzekucyjnego jest dzień doręczenia organowi egzekucyjnemu przez wierzyciela wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego wraz z tytułem wykonawczym - art. 61 par. 3 Kpa w związku z art. 18 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /Dz.U. 1991 nr 36 poz. 161 ze zm./.
2. Organ administracji publicznej właściwy w sprawach lokalowych, działając na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w charakterze organu egzekucyjnego, nie jest właściwy - w ramach tego postępowania - do rozstrzygania decyzją administracyjną o uprawnieniach do lokalu zamiennego lub do pomieszczenia zastępczego.
3. Przesłanką umorzenia postępowania egzekucyjnego /art. 59 par. 1 pkt 5 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji jest wyłącznie stwierdzona przez organ egzekucyjny trwała niemożliwość dostarczenia lokalu zamiennego lub pomieszczenia zastępczego /art. 64 ust. 2 ustawy z 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe - Dz.U. 1987 nr 30 poz. 165 ze zm./ zobowiązanemu do opróżnienia zajmowanego dotychczas lokalu.
4. Na postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania egzekucyjnego służy skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego - art. 196 par. 3 pkt 1 Kpa w związku z art. 18 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Sąd Najwyższy na poniższe pytanie prawne Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego:
1. Czy wpłynięcie do organu egzekucyjnego tytułu wykonawczego zawierającego nakaz opróżnienia lokalu mieszkalnego, tytułu podlegającego egzekucji administracyjnej, wraz z wnioskiem wierzyciela o wszczęcie takiego postępowania jest równoznaczne z wszczęciem postępowania egzekucyjnego w administracji?
2. Czy organ egzekucyjny, będący zarazem organem administracji właściwym do wydania decyzji administracyjnej w sprawach lokalowych, stwierdzając po stronie zobowiązanego do opróżnienia lokalu mieszkalnego istnienie /lub brak/ uprawnień do lokalu zamiennego lub pomieszczenia zastępczego powinien wydawać decyzję deklaratoryjną o istnieniu /lub braku/ takowych uprawnień /art. 64 ust. 2 prawa lokalowego - Dz.U. 1987 nr 30 poz. 165/?
3. Czy organ egzekucyjny, stwierdzając, że zobowiązany do opróżnienia lokalu mieszkalnego jest uprawniony do lokalu zamiennego lub pomieszczenia zastępczego i nie posiadając - według stanu na dzień wpłynięcia tytułu wykonawczego wraz z wnioskiem wierzyciela o opróżnienie lokalu mieszkalnego - żadnego wolnego lokalu zamiennego lub pomieszczenia zastępczego powinien:
a) powołując się na art. 64 ust. 2 prawa lokalowego odmówić wszczęcia postępowania egzekucyjnego, czy też
b) zawiesić postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 56 par. 1 pkt 5 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /t.j. Dz.U. 1991 nr 36 poz. 161/, w związku z art. 64 ust. 2 prawa lokalowego, czy też
c) umorzyć postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 59 par. 1 pkt 7 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w związku z art. 64 ust. 2 prawa lokalowego, czy też
d) wystąpić do organu nadzorczego o wstrzymanie - na czas określony - czynności egzekucyjnych na podstawie art. 23 par. 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /lub innej podstawie prawnej/ i po otrzymaniu odpowiedniego postanowienia o wstrzymaniu czynności egzekucyjnych, zawiesić postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 56 par. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji?
4. Czy dopuszczalna jest skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego na postanowienie o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego wydane nie w wyniku rozpatrzenia zarzutów zobowiązanego - przy zaistnieniu innych przesłanek warunkujących skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego - /art. 196 par. 3 pkt 2 Kpa w związku z art. 56 par. 1 i w związku z art. 34 par. 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.?
podjął uchwałę:
1. Pytania postawione przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego dotyczą zagadnień uregulowanych przez trzy akty prawne pozostające ze sobą w zróżnicowanym stosunku. Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /t.j. Dz.U. 1991 nr 36 poz. 161 ze zm./ zawiera niepełne uregulowanie trybu postępowania egzekucyjnego i wobec tego na podstawie przepisu jej art. 18 - ustanawiającego normę odsyłającą - stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe /t.j. Dz.U. 1987 nr 30 poz. 165 ze zm./ regulują w art. 64 w sposób szczególny niektóre zagadnienia egzekucji administracyjnej. Stosownie do ust. 1 art. 64 prawa lokalowego do prowadzenia egzekucji w sprawach opróżnienia lokali podlegających prawu lokalowemu właściwe są organy administracji publicznej /zgodnie z przepisami o podziale kompetencji pomiędzy terenowe organy administracji rządowej a samorząd terytorialny sprawy te należą do zadań własnych gminy/, a zgodnie z ust. 2 art. 64 "jeżeli zobowiązanemu do opróżnienia zajmowanego dotychczas lokalu przysługuje prawo do lokalu zamiennego lub pomieszczenia zastępczego, postępowanie egzekucyjne może być wszczęte po dostarczeniu takiego lokalu /pomieszczenia/". Dodać trzeba, że przepis art. 5 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustaw - o księgach wieczystych i hipotece, Prawo spółdzielcze, Kodeks postępowania cywilnego, Prawo lokalowe /Dz.U. nr 115 poz. 496/ rozszerzył krąg osób, którym nie przysługuje prawo do pomieszczenia zastępczego, co wpłynęło na zakres stosowania art. 64 prawa lokalowego.
Przepisy prawa lokalowego - nie różniąc się w tym względzie od unormowań ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - stanowią, że te same organy, które są właściwe do podejmowania decyzji w sprawach lokalowych regulowanych ustawą, są również organami egzekucyjnymi w odniesieniu do opróżnienia lokali mieszkalnych podlegających tej ustawie. Takie prawne rozwiązanie nie odbiega zbytnio od uregulowania właściwości organów egzekucyjnych w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym, ustanowionego w art. 20 par. 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /"miejscowo właściwa gmina w zakresie zadań własnych lub zleconych"/. Wobec tego organy właściwe w sprawach lokalowych sprawują funkcję orzecznictwa administracyjnego, rozstrzygając najpierw decyzjami podejmowanymi w postępowaniu administracyjnym uregulowanym w kodeksie postępowania administracyjnego co do istoty tych spraw, a następnie w postępowaniu egzekucyjnym występując w charakterze organów egzekucyjnych, jeżeli są spełnione przesłanki określone w art. 64 ust. 1 prawa lokalowego, tzn. gdy należy wykonać przymusowo decyzję o opróżnieniu lokalu. Działając w charakterze organów egzekucyjnych będą one stosowały, oprócz przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, także przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, stosownie do treści art. 18 wspomnianej ustawy, tzn. w sposób odpowiedni i odnośnie do kwestii w tejże ustawie nie uregulowanych.