Na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 28 października 1950 r. o zawodzie lekarza /Dz.U. nr 50 poz. 458 ze zm./ Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w uzgodnieniu z Naczelną Radą Lekarską może zezwolić cudzoziemcowi na wykonywanie zawodu lekarza na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a ponadto zezwolić na jego zatrudnienie w publicznych zakładach opieki zdrowotnej lub odmówić wydania tych zezwoleń.
Z treści tego przepisu nie wynika ograniczenie prawa wykonywania zawodu lekarza przez cudzoziemca wyłącznie w publicznych zakładach opieki zdrowotnej.
Sąd Najwyższy na poniższe pytanie prawne Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego:
Czy Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w uzgodnieniu z Naczelną Radą Lekarską ustosunkowując się na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 28 października 1950 r. o zawodzie lekarza /Dz.U. nr 50 poz. 458 ze zm./ w brzmieniu nadanym temu przepisowi w art. 62 pkt 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o izbach lekarskich /Dz.U. nr 30 poz. 158 ze zm./ do wniosku cudzoziemca /przyszłego pracodawcy cudzoziemca/ o zezwolenie na wykonywanie zawodu lekarza w Polsce bez ograniczenia tego prawa do zatrudnienia w publicznych zakładach opieki zdrowotnej, może jedynie zezwolić cudzoziemcowi na wykonywanie zawodu lekarza w Polsce przez zatrudnienie w publicznych zakładach opieki zdrowotnej lub nie zezwolić cudzoziemcowi na wykonywanie zawodu lekarza w Polsce?
podjął uchwałę:
Zagadnienie prawne, przedstawione do rozstrzygnięcia przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego Składowi Siedmiu Sędziów Sądów Najwyższego, powstało, jak wynika z uzasadnienia wniosku, w związku z rozbieżnością stanowisk Naczelnego Sądu Administracyjnego z jednej strony i Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej i Naczelnej Rady Lekarskiej z drugiej strony, w kwestii wykładni art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 28 października 1950 r. o zawodzie lekarza /Dz.U. nr 50 poz. 458 ze zm./. Przepis ten stanowi, że cudzoziemcowi, który wykonywał zawód lekarza za granicą na podstawie tam obowiązujących przepisów lub spełnia warunki określone w art. 2 pkt 1 i 2 tej ustawy Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w uzgodnieniu z Naczelną Radą Lekarską może zezwolić na wykonywanie tego zawodu oraz zatrudnienie w zakładach społecznych służby zdrowia na zasadach określonych w zezwoleniu. Minister i Naczelna Rada Lekarska reprezentują pogląd, że powołany przepis uprawnia do wydawania cudzoziemcom zezwoleń na wykonywanie zawodu lekarza w Polsce z ograniczeniem tego prawa do zatrudnienia w publicznych zakładach opieki zdrowotnej /por. decyzja Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 7 stycznia 1994 r., Nr KDU-I-804/93 zezwalająca E.P. na wykonywanie zawodu lekarza na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wyłącznie w publicznych zakładach służby zdrowia/. Odmienny pogląd w tej kwestii przedstawił Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 23 września 1994 r., II SA 309/94. Sąd Administracyjny przyjął, że art. 3 ust. 1 ustawy o zawodzie lekarza uprawnia Ministra do wydawania dwojakiego rodzaju zezwoleń, a mianowicie zezwoleń na wykonywanie zawodu lekarza w Polsce oraz odrębnych zezwoleń na zatrudnienie na stanowiskach wymagających kwalifikacji lekarskich w publicznych zakładach opieki zdrowotnej. Zezwolenie na wykonywanie zawodu lekarza jest bowiem stwierdzeniem posiadania przez cudzoziemca odpowiednich kwalifikacji zawodowych, podczas gdy zezwolenie na zatrudnienie cudzoziemca pozostaje w związku z oceną sytuacji na rynku pracy i potrzeb zakładów pracy.
Zdaniem Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego powyższy przepis ustawy o zawodzie lekarza nie powinien być interpretowany w oderwaniu od innych przepisów regulujących kwestie wykonywania zawodu przez cudzoziemców oraz zatrudniania cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności w oderwaniu od przepisów zawartych w ustawie z dnia 16 października 1991 r. o zatrudnieniu i bezrobociu /Dz.U. nr 106 poz. 457 ze zm./, czy w obowiązującej od dnia 1 stycznia 1995 r. ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /Dz.U. 1995 nr 1 poz. 1/ oraz w ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej /Dz.U. nr 91 poz. 408 ze zm./. Z przepisów tych wynika, że legalne wykonywanie przez cudzoziemców zawodu lekarza w Polsce wymaga uzyskania zezwolenia na wykonywanie takiego zawodu. Wydanie zezwolenia jest równoznaczne z uznaniem przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w uzgodnieniu z Naczelną Radą Lekarską, że cudzoziemiec posiada niezbędne kwalifikacje do wykonywania zawodu lekarza na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Uzyskanie przez cudzoziemca zezwolenia na wykonywanie zawodu lekarza w Polsce nie jest, zdaniem Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, tożsame z prawem do zatrudnienia w publicznych zakładach opieki zdrowotnej, na stanowisku wymagającym kwalifikacji lekarskich. Zatrudnienie w takich zakładach lekarza cudzoziemca posiadającego prawo wykonywania zawodu w Polsce wymaga dodatkowego zezwolenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej wydanego w uzgodnieniu z Naczelną Radą Lekarską. Zezwolenie takie może być wydane tylko wówczas, gdy cudzoziemiec, który uzyskał lub może uzyskać prawo wykonywania zawodu lekarza w Polsce, lub przyszły pracodawca takiego cudzoziemca wystąpi z wyraźnym wnioskiem o zezwolenie na zatrudnienie w publicznych zakładach opieki zdrowotnej. Gdy mimo takiego pouczenia cudzoziemiec nie także wniosku o wydanie zezwolenia na zatrudnienie w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej, wówczas Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w uzgodnieniu z Naczelną Radą Lekarską może zezwolić wnioskodawcy na wykonywanie zawodu lekarza w Polsce bez prawa zatrudnienia w publicznych zakładach opieki zdrowotnej.