Państwowa jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, na rzecz której ustanowiono zarząd nieruchomości państwowej przez wydanie decyzji administracyjnej, może wnieść do sądu administracyjnego skargę na decyzję administracyjną, zaliczającą równowartość mienia pozostawionego poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w związku z wojną 1939-1945 na poczet opłat za użytkowanie wieczyste tej nieruchomości i ceny lokalu mieszkalnego znajdującego się w domu stojącym na tej nieruchomości.
Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora W. Grudzieckiego, w sprawie ze skargi Wojewódzkiego Zakładu Weterynarii w C. na decyzję Wojewody (...) z dnia 25 marca 1992 r. Nr (...) w przedmiocie zaliczenia równowartości mienia nieruchomego pozostawionego poza obecnymi granicami Państwa w związku z wojną 1939-1945 na poczet ceny nabywanego od Skarbu Państwa lokalu mieszkalnego i opłat za wieczyste użytkowanie nieruchomości, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie - Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie postanowieniem z dnia 29 października 1992 r. SA/Lu 726/92 do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 Kpc w zw. z art. 211 Kpa:
Czy państwowa jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej twierdząca, że jest zarządcą nieruchomości państwowej wraz z domem na niej stojącym, może skargą na decyzję administracyjną zaliczającą równowartość mienia pozostawionego poza obecnymi granicami Państwa w związku z wojną 1939-1945 na poczet opłat za użytkowanie wieczyste części tej nieruchomości i ceny lokalu mieszkalnego znajdującego się w domu stojącym na tej nieruchomości, bronić swych uprawnień do tej nieruchomości wynikających z instytucji zarządu?
podjął następującą uchwałę:
Decyzją Referatu Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miejskiego w K., wydaną dnia 28 marca 1989 r., oddano w zarząd Państwowemu Zakładowi Weterynarii - Oddziałowi w K. działkę gruntu państwowego zabudowaną budynkiem dwukondygnacyjnym. Część parterowa budynku była wykorzystywana do prowadzenia działalności statutowej, a na piętrze znajdowały się mieszkania zakładowe. W dniu 17 grudnia 1991 r. Urząd Rejonowy w K. sporządził wykaz nieruchomości Skarbu Państwa przeznaczonych do sprzedaży w drodze bezprzetargowej i do oddania w użytkowanie wieczyste. W wykazie zamieszczono jako przeznaczony do sprzedaży lokal mieszkalny położony we wspomnianym już budynku oraz część ułamkową działki gruntu przeznaczoną do oddania w wieczyste użytkowanie. Urząd Rejonowy w K. decyzją z dnia 28 stycznia 1992 r. orzekł o uznaniu Henryki D. za osobę uprawnioną do otrzymania ekwiwalentu za mienie pozostawione poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej i wartość tego mienia zaliczył na poczet nabycia od Skarbu Państwa wspomnianego lokalu mieszkalnego oraz opłat za użytkowanie wieczyste.
Od tej decyzji, doręczonej Henryce D. oraz Wojewódzkiemu Zakładowi Weterynarii - Oddział w K., odwołanie wniósł tenże Zakład Weterynarii, zarzucając brak powiadomienia o wszczętym postępowaniu i pominięcie faktu, że nieruchomość była i jest w zarządzie odwołującego się. Wojewoda (...) utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję w całości /decyzja z dnia 25 marca 1992 r./. W uzasadnieniu decyzji wskazano na to, że Państwowy Zakład Weterynarii w K. uległ likwidacji jako jednostka budżetowa i wobec tego wygasło prawo zarządu. Wojewódzki Zakład Weterynarii w C. wniósł dnia 29 kwietnia 1992 r. skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie - Ośrodka Zamiejscowego w Lublinie z powodu naruszenia prawa przez pominięcie skarżącego jako strony postępowania administracyjnego i pominięcie faktu, że skarżący Zakład na podstawie ostatecznej decyzji sprawuje zarząd nieruchomości.
Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 29 października 1992 r. przedstawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne, którego treść przytoczono w sentencji uchwały.
W uzasadnieniu postanowienia Naczelny Sąd Administracyjny jako źródło wątpliwości wskazał to, że zbycie lokalu mieszkalnego oraz oddanie w użytkowanie wieczyste działki gruntów będących własnością Skarbu Państwa lub gminy następuje w drodze umowy cywilnej, bez wskazywania decyzją przedmiotu transakcji oraz osoby nabywcy. Jednocześnie z przepisu art. 81 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /t.j. Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./ wynika obowiązek podjęcia decyzji administracyjnej o zaliczeniu na poczet ceny nabycia lokalu mieszkalnego i opłat za użytkowanie wieczyste równowartości mienia nieruchomego pozostawionego za granicą, a wobec tego nasuwa się pytanie, czy zarządca nieruchomości, będącej własnością Skarbu Państwa, może wnieść skargę do sądu administracyjnego na taką decyzję. W rozpoznawanej sprawie Sąd Najwyższy zważył, co następuje: