Organ odwoławczy rozpatrując sprawę rozwiązania stosunku pracy z mianowanym pracownikiem urzędu państwowego w sytuacji, gdy między wydaniem decyzji o tym rozwiązaniu a rozpatrzeniem odwołania nastąpiła zmiana art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych /Dz.U. nr 31 poz. 214 ze zm./, orzeka na podstawie przepisów obowiązujących w chwili wydania decyzji przez organ pierwszej instancji /art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 2 grudnia 1994 r. o zmianie ustawy o pracownikach urzędów państwowych Dz.U. nr 136 poz. 704/.
Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Włodzimierza Skoniecznego, w sprawie ze skargi Jolanty M. na decyzję Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 stycznia 1995 r. (...) w przedmiocie rozwiązania stosunku pracy z mianowania po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym dnia 18 października 1995 r. zagadnienia prawnego przekazanego przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 5 czerwca 1995 r. II SA 899/95 do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 Kpc w związku z art. 211 Kpa:
Czy wobec zmiany przepisów ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych /Dz.U. nr 31 poz. 214 ze zm./, ustawą z dnia 2 grudnia 1994 r. o zmianie ustawy o pracownikach urzędów państwowych /Dz.U. nr 136 poz. 704/ następującej pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy z mianowania a rozpatrzeniem odwołania od tej decyzji, organ odwoławczy orzeka na podstawie przepisu obowiązującego w czasie rozpatrzenia odwołania, czy też przepisu obowiązującego w czasie orzekania przez organ I instancji?
podjął następującą uchwałę:
Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 391 par. 1 Kpc w związku z art. 211 Kpa przedstawił w dniu 3 czerwca 1995 r. Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne o powołanej wyżej treści. Stan faktyczny sprawy, w toku rozpatrywania której pojawiło się powyższe zagadnienie, przedstawiał się następująco:
Jolanta M., zatrudniona na podstawie mianowania, jako Kierownik Delegatury Kuratorium Oświaty w L., decyzją Kuratora Oświaty w L. z 7 maja 1994 r. została zwolniona z pracy za wypowiedzeniem z powodu reorganizacji kuratorium, połączonej ze zmniejszeniem stanu zatrudnienia /art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy o pracownikach urzędów państwowych/. Decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją Ministra Edukacji Narodowej.
Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 23 września 1994 r. uchylił tę decyzję Ministra Edukacji Narodowej ze względu na konieczność poczynienia niezbędnych ustaleń co do tego, czy reorganizacja urzędu łączyła się ze zmniejszeniem stanu zatrudnienia.
Po uzupełnieniu dowodów Minister Edukacji Narodowej ponownie utrzymał w mocy decyzję Kuratora Oświaty o rozwiązaniu ze skarżącą stosunku pracy. Decyzję odwoławczą wydano 31 stycznia 1995 r., a więc po wejściu w życie ustawy z dnia 2 grudnia 1994 r. o zmianie ustawy o pracownikach urzędów państwowych, której znowelizowany art. 13 ust. 1 pkt 2 stanowi, że rozwiązanie stosunku pracy z mianowania może nastąpić w razie likwidacji urzędu lub jego reorganizacji, jeżeli nie jest możliwe przeniesienie urzędnika państwowego mianowanego na inne stanowisko w tym samym urzędzie.
Nowa wersja przepisu art. 13 ust. 1 pkt 2 nie zawiera więc wymagania zmniejszenia stanu zatrudnienia w związku z reorganizacją urzędu.
Naczelny Sąd Administracyjny doszedł do przekonania, że w takiej sytuacji należy przede wszystkim uzyskać rozstrzygnięcie kwestii wstępnej, a mianowicie, na podstawie jakiego przepisu /nowego czy starego/ organ odwoławczy wydaje decyzję odwoławczą.
Za przyjęciem, że ma tu zastosowanie przepis znowelizowany, obowiązujący w czasie orzekania przez organ odwoławczy, mogą przemawiać - zdaniem NSA - następujące argumenty:
Po pierwsze, konstrukcja odwołania przewidziana w Kpa polega na tym, że kompetencje do ponownego rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy indywidualnej przechodzą na organ odwoławczy. Organ odwoławczy jest zatem wyposażony w kompetencje do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy (...).
Zakres postępowania odwoławczego powinien wobec tego co najmniej odpowiadać zakresowi postępowania przeprowadzonego w I instancji. W konsekwencji materialnoprawną podstawą decyzji odwoławczej powinien być przepis obowiązujący w czasie jej wydania.
Drugi argument przemawiający za takim rozwiązaniem zdaje się wynikać z treści art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 2 grudnia 1994 r. o zmianie ustawy o pracownikach urzędów państwowych. Według tego przepisu stosunki pracy z mianowania powstałe przed dniem wejścia w życie ustawy mogą być rozwiązane na zasadach określonych w tej znowelizowanej ustawie. Jeżeli za ostateczną decyzję o rozwiązaniu stosunku pracy przyjąć decyzję odwoławczą, podjętą 31 stycznia 1995 r., czyli po wejściu w życie nowej ustawy, to można wyprowadzić stąd wniosek, że podstawą wydania tej decyzji powinien być przepis art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy w nowym brzmieniu.