Postanowieniem z dnia 30 września 1993 r. /III AZP 6/93/ skład siedmiu sędziów Sądu Najwyższego przedstawił rozpatrywane zagadnienie prawne pełnemu składowi Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu tego postanowienia podkreślono kontrowersyjność problemu prawnego i różnice w wykładni, do jakich może dojść przy zastosowaniu różnych jej metod: logiczno-językowej czy funkcjonalno-systemowej.
Sąd Najwyższy w pełnym składzie Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:
Rozpoznawane zagadnienie prawne jest bardzo złożone. Oprócz wskazanych wyżej wątpliwości i rozbieżności w orzecznictwie należy stwierdzić, że także orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego nie jest w tym zakresie jednolite. Naczelny Sąd Administracyjny bowiem w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 czerwca 1992 r. /I SA 602/92/ wyraził pogląd o niedopuszczalności udzielania bonifikat przy sprzedaży mieszkań komunalnych.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości lokale w domach stanowiących własność gminy są sprzedawane wraz ze sprzedażą lub oddaniem w użytkowanie wieczyste ułamkowej części gruntu niezbędnego do racjonalnego korzystania z domu, a sprzedaż lokalu zajmowanego przez najemcę może nastąpić tylko na rzecz tego najemcy albo wskazanej przez niego osoby bliskiej stale z nim zamieszkującej za cenę równą wartości tego lokalu ustalonej w sposób określony w ust. 7 art. 38 cyt. ustawy. Rada gminy w odniesieniu do domów stanowiących własność gminy może określić kryteria przeznaczenia sprzedaży lokali w tych domach /ust. 9 art. 38 cyt. ustawy/. Według art. 39 ust. 1 i 2 cyt. ustawy, cenę lokalu ustala się w wysokości nie niższej od jego wartości, określonej stosowanie do art. 38, przy czym cenę lokali sprzedawanych w drodze przetargu stanowi cena osiągnięta w tym przetargu. Zarówno więc przy sprzedaży przetargowej, jak i bezprzetargowej cenę lokalu ustala się według reguł art. 38 cyt. ustawy /w przypadku sprzedaży przetargowej jest to jedynie tzw. cena wywoławcza - w wyniku przetargu może dojść do sprzedaży lokalu za cenę wyższą niż wywoławcza/. Przepisy te wyraźnie rozróżniają określenie ceny od określenia kryteriów przeznaczenia lokali do sprzedaży. Zgodnie z art. 38 ustawy, biegli powołani i wpisani przez wojewodę na listę wojewódzką lub inne osoby posiadające uprawnienia z zakresu szacowania nieruchomości określają wartość lokali przy uwzględnieniu aktualnie kształtujących się cen w obrocie, dokonanych nakładów, funkcji wyznaczonej w planie zagospodarowania przestrzennego, ich położenia i stopnia wyposażenia w urządzenia komunalne, energetyczne i gazowe, a także stanu zagospodarowania. Możliwość obniżenia ceny sprzedaży lokali przewidują jedynie: art. 24 ust. 2 - w sytuacji, gdy sprzedaż w drodze pierwszego przetargu nie doszła do skutku, oraz art. 40 ust. 4 pkt 1 - przy sprzedaży obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Brzmienie art. 39 ust. 1 ustawy wyraźnie zakazuje sprzedaży lokalu za cenę niższą niż ustalona zgodnie z art. 38 /cenę lokalu ustala się w wysokości "nie niższej"/. To samo dotyczy sprzedaży bezprzetargowej i wynika z art. 21 ust. 7 cyt ustawy /"za cenę równą"/. Zakaz ustawowy bowiem może polegać na nakazie sprecyzowanym w sposób wyraźny, nie dający możliwości odstępstw. Nie ma różnicy w skutkach między metodą regulacji polegającą na zakazie obniżenia ceny od nakazu sprzedaży za cenę ściśle określoną /równą/ lub nie niższą od wskazanej. Nie można więc zgodzić się z poglądem, że ustawa nie zakazuje obniżenia ceny sprzedaży mieszkań. Oprócz wskazanych dotychczas przepisów art. 21 ust. 7 i art. 39 ust. 1 omawianej ustawy, identyczna regulację zawiera także jej art. 23 ust. 4. Stanowi on, że byli właściciele nieruchomości przyjętych na rzecz Skarbu Państwa lub ich spadkobiercy mają pierwszeństwo w ich nabyciu, jeżeli zaoferują cenę równą wartości tej nieruchomości ustalonej w sposób określony w art. 38. Inaczej mówiąc, jeżeli zaoferują cenę niższą od wartości nieruchomości ustalonej w sposób określony w art. 38 cyt. ustawy, to nie będą mogli realizować pierwszeństwa w ich nabyciu.