W uchwale rady gminy określającej zasady sprzedaży mieszkań komunalnych nie jest dopuszczalne postanowienie o udzielaniu bonifikat od ceny lokali ustalonej zgodnie z art. 21 ust. 7, art. 38 i art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /t.j. Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./.
Sąd Najwyższy, z udziałem zastępcy Prokuratora Generalnego S. Śnieżki oraz Prokuratora W. Grudzieckiego, w sprawie ze skargi Zarządu Miasta i Gminy R. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody (...) z dnia 24 kwietnia 1992 r. (...) w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały Rady Miasta i Gminy R., po rozpoznaniu w dniu 10 marca 1994 r. zagadnienia prawnego przekazanego przez skład siedmiu sędziów Sądu Najwyższego postanowieniem z dnia 30 września 1993 r. III AZP 6/93:
Czy w świetle art. 39 ust. 1, art. 38 i art. 21 ust. 7 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /t.j. Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./ dopuszczalne jest w uchwale rady gminy określającej zasady sprzedaży mieszkań komunalnych postanowienie o udzielaniu bonifikat od ustalonej zgodnie z tymi przepisami ceny sprzedaży lokali?
podjął następującą uchwałę:
W dniu 1 kwietnia 1992 r. Rada Miasta i gminy R. podjęła uchwałę nr (...) w sprawie sprzedaży mieszkań komunalnych. W par. 4 pkt 6 uchwała ta stanowi, że nabywcom wpłacającym jednorazowo całość ceny udziela się bonifikaty w wysokości 40 proc., gdy następuje równoczesny wykup wszystkich lokali w budynku oraz 30 proc. w pozostałych przypadkach. W pkt 7 tego paragrafu wyłącza się bonifikatę przy wykupie lokali w domach jedno- i dwumieszkaniowych.
Rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 24 kwietnia 1992 r. na (...) Wojewoda (...) stwierdził nieważność mawianej uchwały w par. 4 pkt 6 i 7.
Wyrokiem z dnia 10 lipca 1992 r. (...) Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy we Wrocławiu uchylił zaskarżone skargą Zarządu Miasta i Gminy R. rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody (...). Naczelny Sąd Administracyjny przyjął, że art. 38 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /t.j. Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./ normuje kwestię ustalania ceny sprzedaży nieruchomości, a art. 24 ust. 2 i art. 40 ust. 4 pkt 1 tej ustawy przewidują jedyne odstępstwa od ustanowionego w art. 39 ust. 1 sposobu ustalania ceny lokali. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, uchwała Rady Ministra i Gminy R. Nie wprowadza dalszych odstępstw, a jedynie postanawia o udzieleniu bonifikaty, do czego nie ma przeszkód w przepisach ustawy. Naczelny Sąd Administracyjny odwołał się także do konstytucyjnie i ustawowo zagwarantowanej zasady samorządności gmin, wskazującej na potrzebę wykładni sprzyjającej ugruntowaniu ich samodzielności.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego zaskarżył rewizją nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości, zarzucając mu rażące naruszenie art. 21 ust. 7 i 9, art. 38 i art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości oraz wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Minister Sprawiedliwości wywodził w rewizji nadzwyczajnej, że z powołanych wyżej przepisów nie wynika upoważnienie rady gminy do uznaniowego obniżania ceny sprzedaży lokali poprzez udzielania bonifikat.
Sąd Najwyższy, rozpatrując rewizję nadzwyczajną Ministra Sprawiedliwości, postanowieniem z dnia 26 marca 1993 r. przedstawił składowi siedmiu sędziów do rozstrzygnięcia następujące zagadnienie prawne: "Czy w świetle art. 39 ust. 1, art. 38 i art. 21 ust. 7 cyt. ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości dopuszczalne jest zamieszczenie w uchwale rady miasta i gminy określającej zasady sprzedaży mieszkań komunalnych postanowienia dającego podstawę do obniżenia ceny lokali /udzielania bonifikat/ ustalonej zgodnie z tymi przepisami?" W uzasadnieniu tego postanowienia Sąd Najwyższy podniósł m. in., że problem ten był już przedmiotem jego wypowiedzi. Wyrokiem z dnia 26 stycznia 1993 r. /III ARN 94/92/ Sąd Najwyższy oddalił bowiem rewizję nadzwyczajną od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 lipca 1992 r. w sprawie dotyczącej uchwały Rady Miejskiej W. z dnia 15 lutego 1992 r. na której to uchwale wzorowała się zresztą Rada Miasta i Gminy R. Sąd Najwyższy wyraził wówczas pogląd, że chybiony jest zarzut, że ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości nie daje podstaw do stosowania bonifikat przy sprzedaży lokali. Sąd Najwyższy podkreślił, że ustawa i przepisy wykonawcze stanowią wprawdzie, iż cena sprzedaży powinna być określona na podstawie wyceny biegłego, jednakże uchwała rady gminy przewidująca bonifikaty przy sprzedaży od tej zasady nie odstępuje. Zapłata ceny ma bowiem być ratalna. Jeżeli przy spełnieniu tego świadczenia nabywca rezygnuje z rat na rzecz jednorazowego świadczenia całości ceny, to stosowanie bonifikaty jest w pełni zasadnym następstwem braku inflacyjnego ryzyka, co jest korzystne dla obu stron. Zdaniem Sądu Najwyższego, czy, innym jest określenie ceny, a czym innym sposobu jej zapłaty. Jeżeli więc sprzedaż następuje za gotówkę, nie na raty, to fakt ten może znaleźć konsekwencje w modyfikacji ceny ustalonej na podstawie opinii biegłego. Sąd Najwyższy uznał, że przepisy nie przewidują tożsamości ceny określonej i ceny ustalonej między stronami. Skład Sądu Najwyższego przedstawiający zagadnienie prawne uznał te poglądy za budzące poważne wątpliwości i zastrzeżenia.