W świetle art. 3 ust. 6 ustawy z dnia 18 lipca 1974 r. o wykonywaniu handlu oraz niektórych innych rodzajów działalności przez jednostki gospodarki nie uspołecznionej /Dz.U. 1983 nr 43 poz. 193; zm. Dz.U. 1984 nr 5 poz. 24/ podstawę odmowy wydania zezwolenia na prowadzenie działalności poligraficznej może także stanowić art. 7 ust. 9 tejże ustawy w związku z par. 5 pkt 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 1984 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania zezwoleń, rejestracji i kontroli przedsiębiorstw oraz zakładów i urządzeń poligraficznych /Dz.U. nr 40 poz. 213/.
Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi Waldemara S. na decyzję Ministra Kultury i Sztuki z dnia 11 kwietnia 1985 r. w przedmiocie wydania zezwolenia na prowadzenie działalności poligraficznej po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 17 grudnia 1985 r. II SA 1436/85 do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 Kpc:
Czy - z uwagi na unormowanie zawarte w art. 3 ust. 6 ustawy z dnia 18 lipca 1974 r. o wykonywaniu handlu oraz niektórych innych rodzajów działalności przez jednostki gospodarki nie uspołecznionej /Dz.U. 1983 nr 43 poz. 193 ze zm./ - podstawę odmowy wydania zezwolenia na prowadzenie działalności poligraficznej może stanowić art. 7 ust. 9 tej ustawy w związku z par. 5 pkt 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 1984 r. w sprawie szczególnych zasad udzielania zezwoleń, rejestracji i kontroli przedsiębiorstw oraz zakładów i urządzeń poligraficznych /Dz.U. nr 40 poz. 213/?
podjął następującą uchwałę:
Przedstawione przez Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 391 par. 1 Kpc w związku z art. 211 Kpa budzące poważne wątpliwości zagadnienie prawne wyłoniło się na tle następującego stanu faktycznego.
Waldemar S. wystąpił o wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności poligraficznej w N., polegającej na wykonywaniu druków okolicznościowych, akcydensowych i biurowych techniką offsetową, przy użyciu maszyny offsetowej Remayer. Wniosek ten pozytywnie zaopiniował Dyrektor Wydziału Kultury Urzędu m.st. Warszawy, jak również Naczelnik Gminy w N. stwierdził celowość utworzenia tego zakładu.
Decyzją z dnia 11 kwietnia 1985 r. Minister Kultury i Sztuki odmówił wydania Waldemarowi S. zezwolenia na prowadzenie działalności poligraficznej przy użyciu maszyny offsetowej. W uzasadnieniu tej decyzji Minister podał, że w Warszawie i okolicach brak jest od kilku lat wykwalifikowanej kadry poligraficznej, jak również występuje poważny deficyt papieru. Ponadto w ostatnich latach wzrosła znacznie liczba poligraficznych punktów usługowych, które w pełni zaspokajają potrzeby lokalne na tego rodzaju działalność gospodarczą. W takiej sytuacji udzielenie zezwolenia byłoby sprzeczne z interesem społecznym. Jako podstawę prawną takiego rozstrzygnięcia organ administracji wskazał przepis art. 7 ust. 9 ustawy z dnia 18 lipca 1974 r. o wykonywaniu handlu oraz niektórych innych rodzajów działalności przez jednostki gospodarki nie uspołecznionej /Dz.U. 1983 nr 43 poz. 193 ze zm./ w związku z par. 5 pkt 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 1984 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania zezwoleń, rejestracji i kontroli przedsiębiorstw oraz zakładów i urządzeń poligraficznych /Dz.U. nr 40 poz. 213/.
Wymienioną decyzję zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego Waldemar S. podnosząc między innymi zarzut, iż podanie w uzasadnieniu decyzji przyczyny odmowy wydania zezwolenia dotyczące braku kadry poligraficznej oraz stwierdzenie, że wydanie zezwolenia byłoby sprzeczne z interesem społecznych, wykracza poza przepisy prawa, ponieważ takich przyczyn odmowy wydania zezwolenia nie przewiduje powołane rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 1984 r.
Zagadnienie prawne przedstawione przez Naczelny Sąd Administracyjny sprowadza się do wyjaśnienia wzajemnej relacji między przepisami ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo Prasowe /Dz.U. nr 5 poz. 24/ oraz wydanego na jej podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 1984 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania zezwoleń, rejestracji i kontroli przedsiębiorstw oraz zakładów i urządzeń poligraficznych /Dz.U. nr 40 poz. 213/ a przepisami ustawy z dnia 18 lipca 1974 r. o wykonywaniu handlu oraz niektórych innych rodzajów działalności przez jednostki gospodarki nie uspołecznionej /Dz.U. 1983 nr 43 poz. 193 ze zm./.
Zauważyć bowiem należy, że ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe w art. 56 wprowadziła zmianę w art. 3 ustawy z dnia 18 lipca 1974 r. o wykonywaniu handlu oraz niektórych innych rodzajów działalności przez jednostki gospodarki nie uspołecznionej - przez dodanie do tego artykułu ustępu 6 następującej treści: "Sprawy wydawania uprawnień do prowadzenia działalności w zakresie poligrafii oraz rejestrowania i kontroli przedsiębiorstw i urządzeń poligraficznych określają przepisy prawa prasowego w pozostałym zakresie do działalności tych przedsiębiorstw stosuje się przepisy niniejszej ustawy". Z kolei w art. 30 ust. 6 prawa prasowego zawarte jest upoważnienie dla Rady Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowych zasad udzielania zezwoleń, rejestracji i kontroli przedsiębiorstw poligraficznych oraz zakładów i urządzeń, o których mowa w ust. 1-4 tego artykułu. W wykonaniu tego upoważnienia ustawowego Rada Ministrów wydała w dniu 20 sierpnia 1984 r. rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad udzielania zezwoleń, rejestracji i kontroli przedsiębiorstw oraz zakładów i urządzeń poligraficznych. W par. 5 powołanego rozporządzenia, określającym przypadki, kiedy wydania zezwolenia na prowadzenie działalności poligraficznej można odmówić, w pkt 4 zaznaczono, że zezwolenia można odmówić, jeżeli prowadzenie działalności byłoby sprzeczne z przepisem ustawy - Prawo prasowe lub innych ustaw.