skarg na postanowienia organów egzekucyjnych wydane w toku egzekucji administracyjnej dotyczącej tytułów wykonawczych wystawianych przez organy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zaliczają się do kategorii spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, o których mowa w art. 239 pkt 1 lit. e P.p.s.a., i w konsekwencji, czy na podstawie art. 239 pkt 1 lit. e P.p.s.a. - z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych zwolniona jest strona skarżąca w sprawach ze skarg na postanowienia organów egzekucyjnych wydawane w toku egzekucji administracyjnej dotyczącej tytułów wykonawczych wystawianych przez organy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego?; 2. Czy do kategorii spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, o których mowa w art. 239 pkt 1 lit. e P.p.s.a., zaliczają się sprawy z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego?" podjął następującą uchwałę: 1. Sprawy ze skarg na postanowienia organów egzekucyjnych wydawane w toku egzekucji administracyjnej dotyczącej tytułów wykonawczych wystawianych przez organy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego należą do spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, o których mowa w art. 239 pkt 1 lit. e ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.), i w konsekwencji - na podstawie art. 239 pkt 1 lit. e tej ustawy - z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych zwolniona jest strona skarżąca w sprawach ze skarg na postanowienia organów egzekucyjnych wydawane w toku egzekucji administracyjnej dotyczącej tytułów wykonawczych wystawianych przez organy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego; 2. Do spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, o których mowa w art. 239 pkt 1 lit. e ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.), należą sprawy z ubezpieczenia zdrowotnego.
Uzasadnienie strona 3/13

Z kolei na temat braku obowiązku uiszczenia wpisu sądowego od skargi zobowiązanego na rozstrzygnięcie organu prowadzącego egzekucję zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (zwolnienie przedmiotowe z mocy prawa - art. 239 pkt 1 lit. e P.p.s.a.) sąd administracyjny wypowiedział się w następujących orzeczeniach: w postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 lipca 2010 r., sygn. akt II FZ 344/10; z dnia 25 maja 2012 r., sygn. akt II GZ 173/12; z dnia 8 listopada 2012 r., sygn. akt II GZ 378/12, oraz w postanowieniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. z dnia 4 maja 2010 r., sygn. akt I SA/Bd 309/10. A także w postanowieniu z dnia 8 listopada 2012 r., sygn. akt II GZ 378/12.

W sprawie o sygn. akt II FZ 344/10 Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznawał zażalenie na wydane przez Przewodniczącego Wydziału I WSA w P. zarządzenie wzywające skarżącą do uiszczenia na podstawie § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia wpisu stałego od wniesionej skargi w wysokości 100 zł. Naczelny Sąd Administracyjny uznając zażalenie w tej sprawie za uzasadnione stwierdził, że: "Zaskarżone (...) postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej (...) zostało wydane w sprawie dotyczącej egzekucji zaległych składek na ubezpieczenie zdrowotne, a więc sprawy z zakresu ubezpieczeń zdrowotnych. (...) W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego zaprezentowana w zażaleniu argumentacja skarżącej opierająca się na zarzucie naruszenia przez Przewodniczącego Wydziału obowiązujących przepisów poprzez wezwanie do zapłaty wpisu, mimo przysługującego stronie ustawowego zwolnienia od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych na podstawie (...) art. 239 pkt 1 lit. e p.p.s.a., zasługuje na aprobatę" (postanowienie NSA z dnia 28 lipca 2010 r., sygn. akt II FZ 344/10).

Jak podniósł Prezes NSA w uzasadnieniu swego wniosku - w postanowieniu z dnia 4 maja 2010 r. (sygn. akt I SA/Bd 309/10), dotyczącym postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułów wykonawczych obejmujących należności z tytułu nieuiszczonych składek na ubezpieczenie społeczne, Wojewódzki Sąd Administracyjny w B. stwierdził: "Brak jakichkolwiek wyróżników ustawowego wyrażenia: <> (art. 239 pkt 1 lit. e p.p.s.a.) wskazuje na to, że zwolnieniem objęto wszystkie sprawy mieszczące się w tej kategorii. Wobec tego należy przyjąć, iż każda sprawa sądowoadministracyjna, mająca źródło roszczenia w instytucji ubezpieczeń społecznych kwalifikuje się do ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych po stronie skarżącej".

Prezentując drugie ze stanowisk, opowiadające się za koniecznością pobierania wpisu sądowego w sprawach ze skarg na postanowienia organów egzekucyjnych wydawane w toku egzekucji administracyjnej dotyczącej tytułów wykonawczych wystawianych przez organy ZUS lub KRUS, Prezes NSA podkreślił, że opiera się ono na założeniu, że postępowanie egzekucyjne nie rozstrzyga sprawy administracyjnej z zakresu ubezpieczeń społecznych, lecz dotyczy wykonania obowiązku ustalonego w zakończonym postępowaniu pierwotnym w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych. Postępowanie egzekucyjne jest postępowaniem odrębnym, w związku z czym nie może mieć do niego zastosowania art. 239 pkt 1 lit. e P.p.s.a. Fakt, że przedmiotem egzekucji, w której wydano zaskarżone postanowienie, są zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, nie uzasadnia zastosowania art. 239 pkt 1 lit. e P.p.s.a. W postępowaniu sądowym jest to zatem sprawa z zakresu postępowania egzekucyjnego, o której mowa w art. 3 § 2 pkt 3 P.p.s.a. Tytuł wykonawczy nie rozstrzyga sprawy administracyjnej z zakresu ubezpieczeń społecznych. Przepisy o zwolnieniu od kosztów sądowych (art. 239 pkt 1 lit. e P.p.s.a.), jako ustanawiające wyjątki od zasady uiszczania kosztów sądowych przez strony inicjujące postępowanie sądowoadministracyjne (art. 214 § 1 P.p.s.a.), nie mogą być interpretowane rozszerzająco. Tezy orzecznicze oddające istotę takiego stanowiska zostały zawarte w postanowieniach Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 6 listopada 2008 r., sygn. akt II GZ 275/08; z dnia 7 grudnia 2010 r., sygn. akt II GZ 361/10; z dnia 11 maja 2011 r., II GZ 241/11; z dnia 28 maja 2012 r., sygn. akt II FZ 399/12.

Strona 3/13