W odpowiedzi na wezwanie o wypożyczenie akt administracyjnych w związku z wnioskiem o wznowienie postępowania sądowego, Dyrektor Izby Skarbowej w G. pismem z 16 września 2016 r. poinformował NSA, że postanowieniem z 15 września 2016 r., wydanym na podstawie art. 240 § 1 pkt 11 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, ze zm.; dalej: O.p.) organ wznowił na żądanie strony postępowanie zakończone decyzją ostateczną, która była przedmiotem kontroli sądowej w tym postępowaniu. W związku z tym, powołując się na art. 125 § 1 pkt 1 P.p.s.a., wniósł o zawieszenie postępowania przed NSA w sprawie ze skargi o wznowienie postępowania. W dniu 10 lutego 2017 r. na rozprawie przed NSA pełnomocnik organu zmodyfikował stanowisko zawarte w piśmie z 16 września 2016 r. Wniósł o odrzucenie skargi o wznowienie postępowania na podstawie art. 281 P.p.s.a., wskazując, że art. 272 § 3 P.p.s.a. nie ma zastosowania do strony, która nie brała udziału w postępowaniu przed TS.
3. Motywy zagadnienia prawnego przedstawionego przez Naczelny Sąd Administracyjny
3.1. Według Sądu pytającego w orzecznictwie sądowoadministracyjnym na tle wykładni art. 272 § 3 P.p.s.a. wystąpiła rozbieżność co do tego, czy hipoteza tego przepisu dotyczy orzeczeń TS wydanych w trybie prejudycjalnym. Ponadto, nawet przy przyjęciu, że pojęcie "rozstrzygnięcie organu międzynarodowego działającego na podstawie umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską", o którym mowa w tym przepisie, obejmuje prejudycjalne orzeczenia TS, nie ma jednolitego stanowiska w kwestii dopuszczalności wniesienia skargi o wznowienie postępowania sądowego przez stronę, która nie brała udziału w postępowaniu zakończonym orzeczeniem tego organu.
Zdaniem Sądu pytającego, zagadnienie to budzi poważne wątpliwości, czego dobitnym potwierdzeniem jest orzecznictwo sądów administracyjnych w którym ukształtowały się i nadal równolegle funkcjonują przeciwstawne stanowiska.
Sąd pytający wskazał, że w pierwszej grupie orzeczeń (zob. np. postanowienia NSA: z 8 listopada 2013 r., II GSK 2031/13 oraz z 11 listopada 2016 r.: I GSK 1282/16, I GSK 1283/16, I GSK 1284/16, I GSK 1281/16; publ. w
CBOSA) NSA opowiedział się za dopuszczalnością wznowienia postępowania na podstawie art. 272 § 3 P.p.s.a., gdy potrzeba taka wynika z orzeczenia TS również w stosunku do stron, którym nie doręczono rozstrzygnięcia tego organu. Przy takiej interpretacji przepisu odwoływano się przede wszystkim do zasady efektywności prawa wspólnotowego (unijnego). NSA podkreślał w tych orzeczeniach konieczność dokonywania takiej wykładni art. 272 § 3 P.p.s.a., która zapewni jednolitą wykładnię prawa unijnego i jego jednolite stosowanie. Zwracał uwagę, że właśnie temu celowi służy mechanizm pytania prejudycjalnego. Powoływał stanowisko doktryny, że nawet przy braku odpowiedniego przepisu krajowego umożliwiającego wznowienie postępowania, takie wznowienie musiałoby nastąpić na mocy regulacji unijnych przez wzgląd na związanie państw członkowskich zasadą współpracy (por. B. Brzeziński, K. Lasiński-Sulecki, Znaczenie orzecznictwa ETS dla polskiej praktyki podatkowej, Przegląd Podatkowy z 2009 r., nr 11, s. 7). W związku z tym NSA przyjmował, że w przypadku rozstrzygnięcia organu międzynarodowego (w wymienionych wyżej sprawach - TS) termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania w przypadku stron, które nie były stronami w postępowaniu przed tym organem wynosi trzy miesiące od daty publikacji tego rozstrzygnięcia, gdyż z tym dniem orzeczenie to wchodzi w życie (dotyczy to orzeczeń TS publikowanych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej). Natomiast w przypadku stron, które brały udział w postępowaniu przed organem międzynarodowym termin ten biegnie od dnia doręczenia stronie lub jej pełnomocnikowi rozstrzygnięcia organu międzynarodowego. Jednocześnie NSA podkreślał, że z regulacji ustawowych dotyczących terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania nie można wyprowadzać wniosku dotyczącego podmiotu uprawnionego do złożenia takiej skargi i to w sytuacji, gdy krąg podmiotów został w sposób jednoznaczny określony w art. 272 § 3 P.p.s.a. przez użycie sformułowania "można żądać wznowienia postępowania".