Sprzedaż nieruchomości lub jej części, zwróconej w trybie art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./, nie stanowi źródła przychodu w świetle art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. "a" ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./ także wówczas, gdy sprzedaż ta nie następuje w ramach wykonywania działalności gospodarczej i została dokonana przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpił jej zwrot.
Naczelny Sąd Administracyjny z udziałem S. Trautsolta, prokuratora Prokuratury Apelacyjnej delegowanego do Ministerstwa Sprawiedliwości, w sprawie SA/Bk 165/95 ze skargi Jana P. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 14 września 1995 r. w przedmiocie ustalenia kwoty zryczałtowanego podatku dochodowego od sprzedaży w 1993 r. nieruchomości, po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 1996 r. na posiedzeniu jawnym następujących wątpliwości prawnych przekazanych przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 5 września 1996 r. do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:
Czy w świetle art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. "a" ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./ źródłem przychodu jest sprzedaż nieruchomości lub jej części zwróconej w trybie art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./, jeżeli sprzedaż tej nieruchomości lub jej części nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i została dokonana przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpił zwrot?
podjął następującą uchwałę:
Kierownik Urzędu Rejonowego w H. decyzją z dnia 13 kwietnia 1993 r. /nr GG-722l-6/92/93/, wydaną na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. /Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./, uznał, iż nieruchomość położona w H. przy ul. G., obejmująca działki nr ewid. 58/10 o powierzchni 0,6704 ha i nr ewid. 59/11 o powierzchni 0,0796 ha, nabyta na rzecz Skarbu Państwa decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w B. z dnia 18 lipca 1973 r. o wywłaszczeniu nieruchomości i odszkodowaniu, stała się zbędna na cel, na który ją nabyto, i zwrócił wymienioną nieruchomość w udziałach po 1/2 Janowi P. i Marii P., ustalając zwaloryzowaną wartość wypłaconego odszkodowania na 74 788 400 zł /przed denominacją/ i zobowiązując Jana P. i Marię P. do zwrotu tej kwoty.
Aktem notarialnym z dnia 24 czerwca 1993 r. rep. A nr (...) Jan P. i Maria P. sprzedali swoje udziały w zwróconej nieruchomości za 182 000 000 zł /przed denominacją/. Urząd Skarbowy w B.P. decyzją z dnia 14 maja 1994 r. /nr USN-I-5/520/3325/94/ uznał, że zbycie nieruchomości nastąpiło przed upływem pięciu lat od nabycia nieruchomości, a tym samym - stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. "a" i art. 28 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./ - przychód ze sprzedaży udziału w nieruchomości stanowił dochód i podlegał opodatkowaniu w wysokości 10 procent uzyskanego przychodu.
W odwołaniu od powyższej decyzji Jan P. zarzucił naruszenie art. 10 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podniósł, że zwrócenie jemu i Marii P. nieruchomości w trybie art. 69 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości stanowi restytucję stanu prawnego i faktycznego i stwarza pewną fikcję niezmienności tego stanu mimo decyzji wywłaszczeniowej.
Izba Skarbowa w (...) decyzją z dnia 14 września 1994 r. /nr IS.I/1-732 p.d.f./154/94/ utrzymała zaskarżoną decyzję w mocy, podzielając zawartą w niej argumentację prawną i dodając, że Jan P. sprzedał nieruchomość przed upływem pięciu lat zarówno od daty nabycia prawa do spadku, jak i od daty wydania decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w H. o zwrocie nieruchomości.
Na powyższą decyzję Jan P. złożył skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego, zarzucając w niej naruszenie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. "a" ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych przez jego błędną wykładnię.
W odpowiedzi na skargę Izba Skarbowa wniosła o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko sformułowane w zaskarżonej decyzji.
Rozpatrując powyższą skargę, Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Białymstoku powziął poważną wątpliwość prawną, wyrażoną w postanowieniu z dnia 5 września 1996 r. /SA/Bk 165/95/ i przedstawioną na wstępie.