W świetle art. 25 ust. 3 w związku z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ małżonkowi prowadzącemu indywidualną działalność gospodarczą, nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku naliczonego w oparciu o zgłoszenie rejestracyjne dokonane przez drugiego małżonka, w okresie gdy działalność gospodarcza prowadzona była wspólnie przez oboje małżonków, jednak nie w ramach spółki nie posiadającej osobowości prawnej.
Naczelny Sąd Administracyjny przy udziale Jana Szewczyka, prokuratora Prokuratury Krajowej w sprawie ze skargi Firmy Handlowo-Usługowej "B." - Lucyna G. na decyzję Izby Skarbowej w K. Ośrodek Zamiejscowy w N.-S. z dnia 22 lutego 1999 r. (...) w przedmiocie podatku od towarów i usług za kwiecień 1998 r. po rozpoznaniu w dniu 29 października 2001 r. na posiedzeniu jawnym wątpliwości prawnych przekazanych przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Krakowie, postanowieniem z dnia 29 marca 2001 r. I SA/Kr 666/99 do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 roku o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:
Czy jeden z małżonków prowadzący indywidualną działalność gospodarczą może obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w oparciu o zgłoszenie rejestracyjne dokonane przez drugiego małżonka w okresie kiedy działalność ta prowadzona była wprawdzie wspólnie lecz nie w ramach spółki nie będącej osobą prawną a zakupy towarów i usług z podatkiem naliczonym dotyczą obu okresów?
podjął następującą uchwałę:
Skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego - Ośrodek Zamiejscowy w Krakowie, postanowieniem z dnia 29 marca 2001 r. I SA/Kr 666/99 w sprawie ze skargi Firmy Handlowo-Usługowej "B." - Lucyna G. na decyzję Izby Skarbowej w K., Ośrodek Zamiejscowy w N.-S. z dnia 22 lutego 1999 r. (...) w przedmiocie podatku od towarów i usług za miesiąc kwiecień 1998 r., wystąpił do Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego o wyjaśnienie przez skład siedmiu sędziów przedstawionej na wstępie istotnej wątpliwości prawnej.
Wątpliwość ta wystąpiła na tle następującego stanu faktycznego:
W wyniku kontroli podatkowej przeprowadzonej przez Urząd Skarbowy w L. ustalono, że Lucyna G. w rozliczeniach podatku od towarów i usług na drukach VAT-7 za miesiąc kwiecień i maj 1998 r. bezpodstawnie obniżyła kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, gdyż zgłoszenia rejestracyjnego na druku VAT-R dokonała dopiero w dniu 26 czerwca 1998 r. Wymieniona naruszyła w ten sposób zakaz wynikający z art. 25 ust. 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./. W myśl tego przepisu obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie dokonali zgłoszenia rejestracyjnego. Urząd Skarbowy w L. dnia 30 września 1998 r. wydał w związku z tym stosowną decyzję (...). Od tej decyzji podatniczka odwołała się.
Izba Skarbowa w K. Ośrodek Zamiejscowy w N.-S. decyzją z dnia 22 lutego 1999 r. zaskarżoną decyzję:
utrzymała w mocy w części dotyczącej określenia zobowiązania w podatku od towarów i usług i zaległości podatkowej w kwocie po 759 zł.
uchyliła w części dotyczącej określenia wysokości odsetek za zwłokę w kwocie 138,40 zł i określiła wysokość tych odsetek w kwocie 132,10 zł oraz uchyliła w części dotyczącej ustalenia dodatkowego zobowiązania w podatku od towarów i usług za kwiecień 1998 r. w kwocie 1.312 zł i umorzyła postępowanie I instancji.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego na wymienioną decyzję, Lucyna G. wniosła o jej uchylenie, zarzucając, że nie ciążył na niej obowiązek dokonania zgłoszenia rejestracyjnego, gdyż działalność gospodarczą prowadziła wspólnie z mężem Jarosławem G., który dokonał tego zgłoszenia na siebie.
Wobec podjęcia działalności we własnym imieniu, podatniczka stwierdziła, iż stała się następcą prawnym działalności prowadzonej wspólnie z małżonkiem. Następstwo to dotyczyło nie tylko zgłoszenia rejestracyjnego lecz także prawa do zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, wynikającego z deklaracji podatkowej za kwiecień i maj 1998 r., a więc za okres, gdy małżonkowie G. prowadzili wspólnie działalność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Lucyna G. powołała się w tym zakresie na treść pisma Ministerstwa Finansów nr PP3-8214-571/98/JM z dnia 22 maja 1998 r.