Skarga Przedsiębiorstwa (...) "K." spółka z o.o. w J.G. na decyzję Izby Skarbowej w (...) w przedmiocie opłaty skarbowej od czynności cywilnoprawnych, po rozpoznaniu w dniu 19 maja 1997 r. na posiedzeniu jawnym następujących wątpliwości prawnych przekazanych przez skład orzekający NSA postanowieniem do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./: Czy zwolnienie od opłaty skarbowej na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./ przy umowie sprzedaży wierzytelności przysługuje tylko wówczas, gdy sprzedaje je podmiot określany do dnia 4 lipca 1993 r. jako wykonujący działalność gospodarczą, a później jako podatnik podatku od towarów i usług świadczący usługi w zakresie finansów, czy też wystarczy, że cechy takie ma nabywca wierzytelności?~podjął następującą uchwałę:
Uzasadnienie strona 2/6

Izba Skarbowa w (...), po rozpatrzeniu odwołania spółki "K.", decyzją z dnia 24 lutego 1995 r. utrzymała w mocy powyższą decyzję Urzędu Skarbowego. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia podano, że zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 lit. "a" ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./ umowy sprzedaży rzeczy i praw majątkowych podlegają opłacie skarbowej. W myśl art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" tej ustawy w brzmieniu obowiązującym przed dniem 5 lipca 1993 r., tj. przed wejściem w życie przepisów cytowanej ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, nie podlegają opłacie skarbowej umowy sprzedaży zawierane w ramach wykonywania działalności gospodarczej /wytwórczej, budowlanej, handlowej i usługowej/. Od dnia 5 lipca 1993 r. przepis ten stanowi, że nie podlegają opłacie umowy sprzedaży, dzierżawy, poddzierżawy, najmu i podnajmu zawierane przez podatników, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, oraz inne tego rodzaju umowy, objęte zwolnieniami na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2, a także umowy sprzedaży zawierane przez podatników, o których mowa w art. 14 tej ustawy, w zakresie czynności zwolnionych od podatku. W rozpatrywanej sprawie sprzedaży wierzytelności spółce "K." dokonało Przedsiębiorstwo Robót (...), a więc sprzedaży tej nie można zakwalifikować jako dokonanej w ramach prowadzonej przez to Przedsiębiorstwo działalności gospodarczej i dlatego nie korzysta ona z wyłączenia od opłaty skarbowej, przewidzianego w art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" tej ustawy. Gdyby przedmiotem działalności gospodarczej Przedsiębiorstwa Robót (...) w K. był obrót wierzytelnościami, wówczas dokonywana przez nie transakcja sprzedaży wierzytelności nie podlegałaby opłacie. Spółka "K." jednak w omawianej transakcji nie dokonywała sprzedaży wierzytelności, lecz je nabyła. Wierzytelność nie może być uznana za "towar" w rozumieniu art. 4 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, a przelew /cesja/ wierzytelności z wierzyciela na osobę trzecią nie stanowi czynności uznawanej za usługę w rozumieniu Klasyfikacji usług w sytuacji, gdy występuje pełna sukcesja wierzytelności, tzn. przeniesienie jej własności. Skoro przelew wierzytelności nie został objęty przepisami powołanej ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r., to przy sprzedaży wierzytelności nie może mieć zastosowania art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy o opłacie skarbowej w brzmieniu obowiązującym od 5 lipca 1993 r. Dlatego sprzedaż prawa majątkowego podlega opłacie skarbowej.

W skardze na tę decyzję do Naczelnego Sądu Administracyjnego Przedsiębiorstwo (...) "K." zarzuciło naruszenie prawa materialnego przez ustalenie, że zawierane umowy przelewu wierzytelności nie korzystają z wyłączenia przewidzianego w art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy o opłacie skarbowej. Zdaniem spółki, konstrukcja powołanej ustawy jest oparta na zasadzie zwolnienia z obowiązku uiszczenia opłaty kategorii umów nie nazwanych oraz zwolnienia z tego obowiązku czynności cywilnoprawnych dokonywanych w ramach działalności gospodarczej. Zobowiązanie podatkowe przewidziane w art. 1 ust. 1 pkt 2 lit. "a" ustawy o opłacie skarbowej może dotyczyć tylko umów spełniających przesłanki określone w art. 535 kodeksu cywilnego, zawieranych poza działalnością gospodarczą. Umowy, od których organy podatkowe wymierzyły opłatę skarbową, oparte są na regulacjach prawnych umożliwiających zamianę stron stosunków zobowiązaniowych i mimo iż wywołują skutki w zakresie przeniesienia własności, ich treści nie można oceniać z punktu widzenia przepisu art. 535 Kc. Z mocy umów nastąpiła zmiana osoby wierzyciela w stosunkach prawnych zawiązanych na skutek działalności gospodarczej cedenta. Zmiana taka pozwala wszystkim zainteresowanym podmiotom na wykonanie ich zobowiązań w sposób racjonalny i zgodny z prawem. Związek między umowami przelewu a realizacją działalności gospodarczej nie może być kwestionowany. Przy wydawaniu decyzji okoliczności te zostały pominięte, podobnie jak fakt, że ze względu na statutową działalność cesjonariusza podpisanie i wykonanie umowy przelewu było w istocie sprzedażą usługi w ramach obrotu wierzytelnościami. Nie może bowiem budzić wątpliwości fakt zaliczenia działalności polegającej na obrocie wierzytelnościami do usług bankowych. Jednoznaczne stanowisko zajmuje w tej mierze Główny Urząd Statystyczny, o czym świadczy treść znajdującej się w aktach korespondencji kierowanej do podmiotów gospodarczych. Główny Urząd Statystyczny, interpretując Klasyfikację usług, stwierdza, że "działalność polegająca na obrocie wierzytelnościami /zakup i sprzedaż/ na własny rachunek lub na zlecenie, zakup wierzytelności na rachunek własny i windykacja u dłużnika, pośrednictwo przy zakupie wierzytelności, organizowanie bezgotówkowych kompensacji wzajemnych należności i zobowiązań podmiotów gospodarczych mieszczą się w zakresie podbranży 94101 Usługi bankowe". Niesporne jest wywodzi spółka w skardze że umowy przelewu wierzytelności zawierała w celu windykacji wierzytelności we własnym zakresie. Taka działalność nosi wszelkie cechy usługi bankowej. Izba Skarbowa nie określiła odmiennego charakteru działalności skarżącej, a ponadto bez podania jakichkolwiek przyczyn pominęła opinię Głównego Urzędu Statystycznego.

Strona 2/6