Nie podlega opłacie skarbowej na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./ sprzedaż wierzytelności: a/ w okresie od 18 marca 1992 r. do 4 lipca 1993 r., gdy sprzedawcą był podmiot wykonujący działalność gospodarczą /w zakresie obrotu wierzytelnościami/; b/ od 5 lipca 1993 r., kiedy dokonuje jej podatnik podatku od towarów i usług świadczący usługi w zakresie finansów, a także gdy podatnikiem tego podatku jest nabywca wierzytelności.
Naczelny Sąd Administracyjny z udziałem W. Czerwińskiego, prokuratora Prokuratury Wojewódzkiej delegowanego do Prokuratury Krajowej, w sprawie SA/Wr 962/95 ze skargi Przedsiębiorstwa (...) "K." spółka z o.o. w J.G. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 24 lutego 1995 r. w przedmiocie opłaty skarbowej od czynności cywilnoprawnych, po rozpoznaniu w dniu 19 maja 1997 r. na posiedzeniu jawnym następujących wątpliwości prawnych przekazanych przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 21 stycznia 1997 r. do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./: Czy zwolnienie od opłaty skarbowej na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./ przy umowie sprzedaży wierzytelności przysługuje tylko wówczas, gdy sprzedaje je podmiot określany do dnia 4 lipca 1993 r. jako wykonujący działalność gospodarczą, a później jako podatnik podatku od towarów i usług świadczący usługi w zakresie finansów, czy też wystarczy, że cechy takie ma nabywca wierzytelności?
podjął następującą uchwałę:
Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy we Wrocławiu postanowieniem z dnia 21 stycznia 1997 r. / SA/Wr 962/95/, na podstawie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, wystąpił do Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego o wyjaśnienie przez skład siedmiu sędziów tego Sądu wątpliwości prawnych, jakie powstały w toku rozpoznawania sprawy ze skargi Przedsiębiorstwa (...) "K." spółka z o.o. w J.G. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 24 lutego 1995 r. w przedmiocie wymiaru opłaty skarbowej od czynności cywilnoprawnych dokonanych w okresie od 9 lutego do 15 grudnia 1993 r. pomiędzy spółką a Przedsiębiorstwem Robót (...) w K.
Wątpliwości wymagające wyjaśnienia przez powiększony skład Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd sformułował w przedstawionym na wstępie pytaniu. Powstały one na tle następującego stanu faktycznego i prawnego sprawy:
Urząd Kontroli Skarbowej w J.G. stwierdził w wyniku kontroli przeprowadzonej w spółce "K.", że umowami zawartymi w okresie od 9 lutego do 15 grudnia 1993 r. spółka nabyła od Przedsiębiorstwa Robót (...) w K. za 24 244 679 000 zł wierzytelność tego Przedsiębiorstwa o wartości 27 953 653 800 zł. Zawarte umowy "o przelew wierzytelności" nie zostały zgłoszone do opodatkowania opłatą skarbową. Z wynikiem kontroli, w którym została ustalona wysokość należnej a nie uiszczonej opłaty skarbowej, spółka "K." się nie zgodziła i zażądała skierowania sprawy na drogę postępowania w sprawach zobowiązań podatkowych.
Urząd Skarbowy w J.G., po przeprowadzeniu stosownego postępowania administracyjnego, decyzją z dnia 16 listopada 1994 r. wymierzył stronom wymienionych umów opłatę skarbową w wysokości 484 893 000 zł, stanowiącą 2 procent podstawy opodatkowania /cen kupna wierzytelności/ wraz z odsetkami za zwłokę. W uzasadnieniu decyzji Urząd Skarbowy stwierdził, iż umowy przelewu wierzytelności zawarte do dnia 5 lipca 1993 r. nie były realizowane w ramach wykonywania działalności gospodarczej, nie korzystają zatem ze zwolnienia od opłaty skarbowej z mocy art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy o opłacie skarbowej w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania /Dz.U. nr 21 poz. 86/. Ustawą z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50/ została zmieniona treść art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy o opłacie skarbowej z mocą obowiązującą od dnia 5 lipca 1993 r. Przelew wierzytelności nie został objęty regulacją tej ustawy, a zatem zwolnienie określone w art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" nie może być stosowane do takich czynności cywilnoprawnych. Nie można uznać, zdaniem Urzędu, iż przelew wierzytelności był realizowany przez strony czynności cywilnoprawnych w ramach tzw. usług bankowych, gdyż takie usługi mogą świadczyć tylko określone podmioty na podstawie właściwego zezwolenia.