W razie uwzględnienia skargi w całości przez organ zgodnie z art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ Sąd nie może orzec o zwrocie kosztów postępowania na rzecz skarżącego od organu /art. 55 ust. 1 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym/.
Naczelny Sąd Administracyjny z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej W. Skoniecznego w sprawie SA/Rz 74/96 ze skargi (...) Schronisk i Hoteli (...) spółka z o.o. w S. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 12 grudnia 1995 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług, po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 1996 r. na posiedzeniu jawnym następujących wątpliwości prawnych przekazanych przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 20 czerwca 1996 r. do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:
Czy w przypadku gdy organ, którego decyzję zaskarżono, uwzględni skargę w całości /art. 38 ust. 2 ustawy o NSA/, a Sąd w myśl art. 355 par. 1 w związku z art. 393 par. 1 Kpc oraz art. 59 ustawy o NSA orzeknie o umorzeniu postępowania sądowego, stronie skarżącej przysługuje zwrot kosztów postępowania na podstawie art. 55 ust. 1 w związku z art. 22 ust. 1 ustawy o NSA?
podjął następującą uchwałę:
Skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego - Ośrodek Zamiejscowy w Rzeszowie postanowieniem z dnia 20 czerwca 1996 r. SA/Rz 74/96 wystąpił do Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego o wyjaśnienie przez skład siedmiu sędziów wątpliwości prawnych dotyczących stosowania art. 55 ust. 1 w związku z art. 22 ust. 1 oraz art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./.
Wątpliwości prawne, o których wyjaśnienie zwrócił się skład orzekający, powstały na tle następującego stanu faktycznego:
(...) Schroniska i Hotele (...) spółka z o.o. w S. zaskarżyła do Naczelnego Sądu Administracyjnego decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 12 grudnia 1995 r. nr PP-82/1/257/95, domagając się jej uchylenia w części dotyczącej ustalenia zobowiązania w podatku od towarów i usług za miesiące: styczeń, luty, maj, czerwiec, sierpień, wrzesień i listopad 1994 r. z zastosowaniem sankcji wynikającej z art. 27 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./.
W uzasadnieniu postanowienia Sądu podano, że pełnomocnik skarżącej spółki złożył do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 12 grudnia 1995 r., której odpis Sąd przekazał Izbie w trybie art. 38 ust. 1 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Skargę tę Izba Skarbowa decyzją z dnia 27 kwietnia 1996 r. uwzględniła w całości na podstawie art. 38 ust. 2 powołanej wyżej ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym i pismem z tego samego dnia powiadomiła Sąd o uwzględnieniu skargi. Na rozprawie pełnomocnicy skarżącej spółki i Izby Skarbowej złożyli wnioski o umorzenie postępowania w sprawie, a ponadto pełnomocnik spółki złożył wniosek o zasądzenie kosztów postępowania według norm taryfowych.
W tym stanie rzeczy skład orzekający powziął istotne wątpliwości prawne przedstawione na wstępie uchwały. Wątpliwości te powstały w związku z brzmieniem art. 22 ust. 1 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, który w pkt 1, 2 i 3, wymieniając skutki uwzględnienia skargi, nie przewiduje umorzenia postępowania, oraz w związku z brzmieniem art. 55 ust. 1 tej ustawy, który w zdaniu pierwszym nakłada na Sąd obowiązek rozstrzygnięcia w sprawie kosztów postępowania, w zdaniu drugim zaś nakazuje Sądowi w orzeczeniu uwzględniającym skargę orzec o zwrocie kosztów na rzecz skarżącego od organu, który wydał zaskarżony akt lub podjął zaskarżoną czynność albo dopuścił się bezczynności.
Skład orzekający wyraził pogląd, że umorzenie postępowania przez Sąd jest skutkiem uwzględnienia skargi przez organ na mocy szczególnego uprawnienia danego mu w art. 38 ust. 2 cytowanej ustawy /niejako w zastępstwie Sądu/, a także że podstawowym celem regulacji prawnej zawartej w art. 55 ust. 1 tej ustawy było zapewnienie zwrotu kosztów postępowania skarżącemu od organu, który wydał decyzję niezgodną z prawem, w każdym wypadku uwzględnienia skargi. Fakt uwzględnienia skargi przez organ stanowi tylko procesową przesłankę umorzenia postępowania sądowego. Rozważając unormowanie zawarte w zdaniu pierwszym art. 55 ust. 1 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, skład orzekający dochodzi do wniosku, że przepis ten zobowiązuje Sąd "do zawarcia w orzeczeniu rozstrzygnięcia w sprawie kosztów postępowania, jeżeli są do tego podstawy /inne niż wynikające ze zdania drugiego art. 55 ust. 1/ przewidziane w odrębnych regulacjach ustawowych. Taką podstawę mógłby stanowić przykładowo art. 103 par. 1 Kpc w związku z art. 59 ustawy o NSA w sytuacji umorzenia postępowania sądowego na skutek skorzystania przez organ z uprawnienia przewidzianego w art. 38 ust. 2 ustawy o NSA".