Skarga Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowego "M." Spółka z o.o. z siedzibą w Sz. na decyzję Izby Skarbowej w Sz. w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym wątpliwości prawnych przekazanych przez skład orzekający NSA postanowieniem SA/Sz 2028/98, do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy oku o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:~Czy zawarcie umowy o pracę z naruszeniem art. 203 Kh może być podstawą uznania, że członek zarządu Spółki nie jest jej pracownikiem i skutkować w myśl art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 w brzmieniu obowiązującym w 1995 r./ wyłączeniem faktycznie wypłaconego wynagrodzenia z kosztów uzyskania przychodów Spółki jako wydatku na rzecz udziałowca?~podjął następującą uchwałę:
Tezy

Zawarcie, pomiędzy spółką z ograniczoną odpowiedzialnością a członkiem jej zarządu będącym zarazem udziałowcem spółki, umowy o pracę z naruszeniem art. 203 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 czerwca 1934 r. - Kodeks handlowy /Dz.U. nr 57 poz. 502 ze zm./ daję podstawę do uznania, że członek zarządu spółki nie jest jej pracownikiem i skutkuje wyłączeniem faktycznie wypłaconego wynagrodzenia z kosztów uzyskania przychodów spółki na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm./ w jego brzmieniu obowiązującym w 1996 r.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny przy udziale Wiesława Czerwińskiego prokuratora Prokuratury Apelacyjnej, delegowanego do Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie ze skargi Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowego "M." Spółka z o.o. z siedzibą w Sz. na decyzję Izby Skarbowej w Sz. z dnia 10 listopada 1998 r., (...) w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym wątpliwości prawnych przekazanych przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 16 grudnia 1999 r. SA/Sz 2028/98, do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 roku o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:

Czy zawarcie umowy o pracę z naruszeniem art. 203 Kh może być podstawą uznania, że członek zarządu Spółki nie jest jej pracownikiem i skutkować w myśl art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 w brzmieniu obowiązującym w 1995 r./ wyłączeniem faktycznie wypłaconego wynagrodzenia z kosztów uzyskania przychodów Spółki jako wydatku na rzecz udziałowca?

podjął następującą uchwałę:

Uzasadnienie strona 1/11

Wątpliwość prawna przedstawiona do wyjaśniania składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego wyłoniła się na tle następującego stanu faktycznego.

Trzeci Urząd Skarbowy w Sz., decyzją z dnia 7 lipca 1998 r., wydaną na podstawie art. 21 par. 3 i art. 207 par. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./, art. 7 ust. 1 i 2, art. 9 ust. 1, art. 12 ust. 3, art. 15 ust. 4, art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm./ oraz art. 20 i art. 21 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości /Dz.U. nr 121 poz. 151 ze zm./ określił Przedsiębiorstwu Produkcyjno-Usługowemu "M." z siedzibą w Sz. zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1996 rok w kwocie 33.971 zł oraz wysokość zaległości z tego tytułu na kwotę 27.882 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ podatkowy wskazał, że w wyniku przeprowadzonej w Spółce kontroli dotyczącej prawidłowości ustalania podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych za lata 1995 i 1996 stwierdzono, iż zawyżała ona koszty uzyskania przychodów. Jedną z form tego zawyżenia było zaliczanie w poczet wspomnianych kosztów wydatków dotyczących wynagrodzeń oraz składek na ubezpieczenia społeczne, poniesionych na rzecz udziałowców Spółki będących zarazem członkami jej zarządu.

Zdaniem organu podatkowego, zaliczenia takie było niedopuszczalne, gdyż Spółka zawierając umowy o pracę z wspomnianymi udziałowcami w osobach Zbigniewa Sz. oraz Pawła R., naruszyła przepisy kodeksu handlowego. Stwierdzono bowiem, że wymienieni wspólnicy Spółki ani nie powołali rady nadzorczej, ani też nie ustanowili pełnomocnika reprezentującego tę Spółkę, a przy zawieraniu w dniu 1 marca 1993 r. umowy o pracę ze Zbigniewem Sz. Spółka "M." była reprezentowana przez członka zarządu Pawła R., zaś taką samą umowę z tym ostatnim zawarł w dniu 1 czerwca 1993 r. w imieniu Spółki Zbigniew Sz. W decyzji w związku z tym podkreślono, że zgodnie z art. 203 kodeksu handlowego, prawo reprezentowania spółki przy zawieraniu umów między spółką a członkami zarządu przysługuje wyłącznie radzie nadzorczej bądź pełnomocnikowi, z art. 235 tego kodeksu wynika natomiast obowiązek powzięcia uchwał zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w kwestiach dotyczących m.in. umów pomiędzy wspólnikami a spółką oraz przyznawania wspólnikom wynagrodzenia.

Organ podatkowy zwrócił uwagę, że zgodnie z "aktualnie przyjętą linią orzecznictwa" umowy zawarte z naruszeniem art. 203 kodeksu handlowego są nieważne z mocy art. 58 kodeksu cywilnego. Odnosząc zaś te spostrzeżenia do rozpatrywanej sprawy stwierdził, że umowy o pracę, zawarte pomiędzy Spółką "M." reprezentowaną przez obu wspólników z każdym ze wspólników odrębnie, "są pozbawione waloru prawnego" i stanowią naruszenie art. 203 i art. 235 kodeksu handlowego. W decyzji podkreślono, że naruszenie art. 203 kodeksu handlowego sprawia, iż "nie zostanie spełniony istotny warunek charakterystyczny dla nawiązania stosunku pracy, a mianowicie stosunek władztwa i podporządkowania pracownika poleceniom pracodawcy". W ocenie organu podatkowego nie jest bowiem możliwe, by dwóch członków zarządu mogło pozostawać względem siebie jednocześnie w stosunku takiego władztwa i podporządkowania. Organ podkreślił też, że fakt powołania członka zarządu spółki kapitałowej nie oznacza jeszcze nawiązania stosunku pracy, gdyż mimo zbieżności terminologicznej jest to tylko powierzenie funkcji w zarządzie spółki.

Strona 1/11