skarg (...) Towarzystwa Finansowego "S." - Spółki z o.o. w W. na cztery decyzje Izby Skarbowej w W. w przedmiocie opłaty skarbowej od umowy pożyczki,~2/ na cztery decyzje Izby Skarbowej w W. (...) w przedmiocie opłaty skarbowej od umowy pożyczki,~3/ na decyzję Izby Skarbowej w W. (...) w przedmiocie opłaty skarbowej od umowy pożyczki,~po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym wątpliwości prawnych przekazanych przez skład orzekający NSA postanowieniem III SA 1274/98 do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:~czy umowa pożyczki jest w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./ "inną tego rodzaju umową", co umowy sprzedaży, dzierżawy, poddzierżawy, najmu, podnajmu".~podjął następującą uchwałę:
Uzasadnienie strona 9/9

Wspomniane umowy zaliczyć należy do umów konsensualnych. Dochodzą one do skutku poprzez consensus stron, a więc poprzez złożenie zgodnych oświadczeń woli co do najistotniejszych postanowień stosunku zobowiązaniowego. W konsekwencji do zawarcia wymienionych powyżej umów nie jest konieczne wydanie przedmiotu umowy. Inna zasadę przyjął ustawodawca co do umów realnych, ponieważ dla ich zawarcia poza złożeniem oświadczeń woli wymagane jest wręczenie rzeczy czy też innego przedmiotu materialnego /np. umowa składu, przechowania, użyczenia/. Należy jednakże zaznaczyć, że umowy co do zasady konsensualne, mogą drogą odpowiednich postanowień stron przekształcić się w umowy realne /np. w umowie sprzedaży kontrahenci zastrzegli, że zawarcie umowy nastąpi z chwilą wydania rzeczy/.

Normatywną cechą analizowanej grupy umów jest odpłatność. Warto zauważyć, że w wyniku ich wykonania, każda ze stron uzyskuje określoną korzyść majątkową. W przypadku umowy dzierżawy i najmu ta korzyścią jest czynsz dla wydzierżawiającego i wynajmującego, zaś dla najemcy możliwość używania rzeczy, a w przypadku dzierżawcy także pobieranie z niej pożytków.

Umowy sprzedaży, najmu i dzierżawy są umowami przysparzającymi, kauzualnymi. Ustawodawca uzależnia ich ważność od istnienia prawidłowej causae, tj. przyczyny przysporzenia /np. sprzedawca dokonuje przysporzenia na rzecz nabywcy, ponieważ podstawą prawną oraz przesłanką ważności jest zobowiązanie się kupującego do zapłaty ceny/. Odmienna sytuacja występuje w przypadku umów abstrakcyjnych, dla których ważności nie jest potrzebna prawidłowa podstawa prawna /np. zobowiązanie z weksla i czeku/. Zasada kauzualności kontraktów występuje powszechnie w większości systemów prawnych, zaś abstrakcyjność czynności prawnych dopuszcza się na zasadzie wyraźnie wskazanych przez ustawodawcę wyjątków.

Powyższa charakterystyka wskazuje na znaczące analogie, jakie zachodzą pomiędzy umową sprzedaży, najmu, podnajmu, dzierżawy i poddzierżawy. Warto zauważyć, iż wszystkie te podobieństwa występują łącznie, co pozwala powyższe kontrakty zakwalifikować do jednego zbioru. Można by więc wnioskować, że opisane cechy zadecydowały o zaliczeniu wymienionych kontraktów do umów jednego rodzaju. Jedyną różnicą, jaką można dostrzec, a która dotyczy umowy sprzedaży jest skutek rozporządzający tej umowy. Podobnej właściwości nie posiadają pozostałe kontrakty. Należy jednak zauważyć, że nie jest to cecha o szczególnej intensywności, która umożliwiałaby wyraźne ograniczenie umowy sprzedaży od pozostałych. Warto pamiętać, że skutek rozporządzający tej umowy nie jest zasadą i występuje w przypadkach wskazanych przez ustawodawcę.

Jeżeli umowa pożyczki będzie również wskazywać opisane podobieństwa, oznaczać to będzie, że jest umową tego samego rodzaju.

Analiza postanowień Kc wskazuje, iż umowa pożyczki odpowiada wyróżnionym wyżej kryteriom. Po pierwsze jest to umowa dwustronnie zobowiązująca, która nie wywołuje skutków rozporządzających. Do przeniesienia własności pieniędzy czy rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku wymagane jest dokonanie odrębnej czynności rozporządzającej. Jest to również umowa konsensualna, do jej zawarcia nie jest konieczne wydanie rzeczy. Wspomniana umowa należy do umów kauzualnych, jej ważność uzależniona jest bowiem od prawidłowej przyczyny przysporzenia.

Mając na uwadze powołane wyżej argumenty Sąd, działając na podstawie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, podjął uchwałę jak w sentencji.

Strona 9/9