Przepis art. 139 Kpa nie ma zastosowania przy rozpatrywaniu sprawy przez organ pierwszej instancji w postępowaniu toczącym się w następstwie kasacyjnej decyzji organu odwoławczego wydanej na podstawie art. 138 par. 2 Kpa.
Naczelny Sąd Administracyjny z udziałem W. Czerwińskiego, prokuratora Prokuratury Wojewódzkiej delegowanego do Ministerstwa Sprawiedliwości, w sprawie SA/Bk 1414/96 ze skargi Jana G. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 28 października 1996 r. w przedmiocie wymiaru podatku dochodowego za rok 1994, po rozpoznaniu w dniu 4 maja 1998 r. na posiedzeniu jawnym następujących wątpliwości prawnych przekazanych przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 29 października 1997 r. do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:
Czy przewidziany w art. 139 Kpa zakaz reformatio in peius dotyczy również organu instancji, któremu sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania w trybie art. 138 par. 2 Kpa?
podjął następującą uchwałę:
Skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 29 października 1997 r. SA/Bk 1414/96 na podstawie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ wystąpił o wyjaśnienie wątpliwości prawnej przedstawionej na wstępie uchwały.
Zagadnienie to wyłoniło się na tle następujących okoliczności faktycznych prawnych:
Jan G. w 1994 r. prowadził działalność gospodarczą w zakresie handlu artykułami przemysłowymi. Kontrola przeprowadzona w czasie od 12 do 29 września 1995 r. przez inspektora Urzędu Kontroli Skarbowej w S. wykazała, że podatnik zaniżył wysokość swoich przychodów z tytułu prowadzonej działalności o 117 930 000 starych zł. Podatnik nie zgodził się z tym ustaleniem wniósł żądanie skierowania sprawy na drogę postępowania w sprawie zobowiązań podatkowych. Urząd Skarbowy w S., po przeprowadzeniu postępowania podatkowego, uwzględnił wnioski podatnika co do ustaleń dokonanych przez inspektora Kontroli Skarbowej odstąpił od analizowania przychodów uzyskiwanych w poszczególnych dniach, stwierdził bowiem, iż błędy w sposobie dokumentowania przychodów nie mają wpływu na ogólną ich wysokość. Organ podatkowy stwierdził jednocześnie, że Jan G. nieprawidłowo ewidencjonował w księdze podatkowej wartość zakupów przychodów z tytułu sprzedaży komisowej nawozów mineralnych. W związku z tym Urząd wyodrębnił wartość sprzedaży komisowej oraz określił w drodze oszacowania wartość marż stosowanych w poszczególnych grupach towarów. Przyjmując tę metodę oszacowania wysokości przychodu, ustalono, że podatnik uzyskał w 1994 r. łączny przychód w wysokości 2 196 515 014 starych zł, a dochód łącznie z dochodem żony, Bożeny G., w wysokości 250 986 388 starych zł. Łączne zobowiązanie podatkowe Urząd Skarbowy ustalił na 48 826 000 starych zł w związku z tym decyzją z dnia 31 stycznia 1996 r. określił w tej wysokości zobowiązanie podatkowe J. B. małżonków G. w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1994 r. W decyzji stwierdzono, że w związku z dokonaną wcześniej przez podatników wpłatą na poczet tego podatku w wysokości 35 566 000 starych zł pozostaje do zapłaty 13 260 000 starych zł /po denominacji 1 326,00 zł/.
Od decyzji tej złożył odwołanie Jan G., zarzucając jej naruszenie przepisów postępowania administracyjnego przez przyjęcie w drodze oszacowania zbyt wysokich marż dla pasz środków ochrony roślin, co w konsekwencji spowodowało ustalenie zawyżonego przychodu.
Izba Skarbowa w (...) decyzją z dnia 20 maja 1996 r. uznała odwołanie za uzasadnione na podstawie art. 138 par. 2 Kpa uchyliła zaskarżoną decyzję przekazała sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ instancji. W uzasadnieniu decyzji wskazano między innymi, że Urząd Skarbowy, ustalając szacunkowo podstawy opodatkowania, nie podał przyczyn, z powodu których pominął księgi podatkowe jako dowód w postępowaniu podatkowym. Organ instancji zatem powinien dokonać ponownej analizy dokumentacji podatkowej ustalić, czy prowadzone księgi odzwierciedlały faktyczne rozmiary działalności gospodarczej podatnika.