Podziemne wyrobisko górnicze nie podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, gdyż nie stanowi żadnego z przedmiotów opodatkowania wymienionych w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./.
Naczelny Sąd Administracyjny przy udziale Wiesława Czerwińskiego, prokuratora Prokuratury Krajowej w sprawie ze skargi (...) Spółki Węglowej S.A. w R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 4 sierpnia 1999 r. (...) w przedmiocie zwrotu nadpłaty w podatku od nieruchomości po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym wątpliwości prawnych przekazanych przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 19 grudnia 2000 r. I SA/Ka 1754/99 do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:
czy podziemne wyrobiska górnicze podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości w rozumieniu ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./?
podjął następującą uchwałę:
Wątpliwości prawne przedstawione przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach powstały na tle następującego stanu faktycznego:
Pismem z dnia 15 maja 1997 r. (...) Spółka Węglowa SA - Kopalnia Węgla Kamiennego "Ch." w R. przesłała do organu podatkowego skorygowane deklaracje w sprawie podatku od nieruchomości za lata 1994-1997, w których obniżyła deklarowane wcześniej wielkości o wartość podziemnych wyrobisk górniczych. Powołała się przy tym na pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyrażony w wyroku z dnia 6 listopada 1996 r. SA/Ka 1913/95 /ONSA 1997 Nr 4 poz. 159/, że podziemne wyrobisko górnicze nie jest nieruchomością w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./ i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
Decyzją z dnia 16 lutego 1999 r., wydaną po uchyleniu przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. wcześniejszej decyzji organu pierwszej instancji z dnia 2 czerwca 1997 r., Prezydent Miasta R. "(...) odmówił przyjęcia skorygowanych deklaracji (...)". Podkreślił, że brak możliwości uznania wyrobisk górniczych za nieruchomości w znaczeniu prawa cywilnego nie przeszkadza uznaniu ich za jeden z przedmiotów opodatkowania, wymienionych w art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Powołał się przy tym na opinię R. Mastalskiego oraz S. Presnarowicza, jak również na stanowisko Ministra Finansów wyrażone w piśmie z dnia 20 października 1998 r. (...).
(...) Spółka Węglowa odwołała się od decyzji Prezydenta, ale Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. w dniu 4 sierpnia 1999 r. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. Organ drugiej instancji zauważył, że art. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych określił podmioty podatku od nieruchomości. Zdaniem Kolegium, ustawodawca dokonał tego poprzez ustalenie katalogu podmiotów i określenie stosunku, w którym muszą one pozostawać wobec przedmiotu podatku. Z kolei art. 3 ust. 1 omawianej ustawy uściślił zakres przedmiotowy opodatkowania, wymieniając między innymi budowle. Przy interpretacji ostatnio wymienionego pojęcia należy według Samorządowego Kolegium Odwoławczego posłużyć się art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane /Dz.U. nr 89 poz. 414 ze zm./. Pod pojęciem budowli dla potrzeb podatku od nieruchomości należy zatem rozumieć obiekt budowlany, który nie jest budynkiem ani obiektem małej architektury. Wprawdzie art. 2 ust. 1 Prawa budowlanego stanowi, że przepisów tej ustawy nie stosuje się do wyrobisk górniczych, ale dotyczy to - w świetle art. 1 - działalności obejmującej sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych. W konsekwencji Kolegium uznało, że można przyjąć znaczenie terminu "budowla" ukształtowane w prawie budowlanym, skoro ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze /Dz.U. nr 27 poz. 96 ze zm./ pojęcia tego nie definiuje. Dodatkowo Kolegium zwróciło uwagę na definicję językową wspomnianego wyrazu, zgodnie z którą budowlą jest efekt działalności budowniczych, stanowiący zakończoną całość użytkową, wyodrębniony w przestrzeni i połączony z gruntem w sposób trwały. Definicję tę Kolegium powtórzyło za wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 maja 1999 r. I SA/Wr 1069/98.