Skarga Renaty G. na decyzję Izby Skarbowej w (...) w przedmiocie ustalenia opłaty skarbowej, po rozpoznaniu w dniu 9 września 1996 r. na posiedzeniu jawnym następujących wątpliwości prawnych, przekazanych przez skład orzekający NSA postanowieniem do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:~Czy przeniesienie własności działki gruntu w trybie art. 231 par. 2 ustawy
Tezy

Umowne przeniesienie własności działki gruntu dokonywane w trybie art. 231 par. 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny /Dz.U. nr 16 poz. 93 ze zm./ nie powoduje obowiązku uiszczenia opłaty skarbowej według art. 1 ust. 1 pkt 2 lit. "a" ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej W. Grudzieckiego, w sprawie SA/Lu 2409/95 ze skargi Renaty G. na decyzję Izby Skarbowej w (...) w przedmiocie ustalenia opłaty skarbowej, po rozpoznaniu w dniu 9 września 1996 r. na posiedzeniu jawnym następujących wątpliwości prawnych, przekazanych przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 29 marca 1996 r. do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:

Czy przeniesienie własności działki gruntu w trybie art. 231 par. 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny /Dz.U. nr 16 poz. 93 ze zm./ powoduje powstanie obowiązku uiszczenia opłaty skarbowej według art. 1 ust. 1 pkt 2 lit. "a" ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./?

podjął następującą uchwałę:

Uzasadnienie strona 1/8

Wątpliwość prawna przedstawiona składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego wyłoniła się na tle następującego stanu faktycznego:

Aktem notarialnym z dnia 23 marca 1994 r. repertorium A nr (...), nazwanym umową o realizację roszczenia o wykup gruntu, Krzysztof K. przeniósł na rzecz Jana K. własność nieruchomości na podstawie art. 231 par. 2 Kc. Strony tej umowy zgodnie oświadczyły, iż Jan K. wzniósł na gruncie stanowiąc własność Krzysztofa K. jednopiętrowy murowany dom mieszkalny o wartości znacznie przewyższającej wartość gruntu, na którym został zbudowany. Od czynności tej notariusz Renata G. nie pobrała opłaty skarbowej, zamieszczając w par. 8 umowy stwierdzenie, że "opłaty takiej nie przewidziano ani w ustawie, ani w rozporządzeniu o opłacie skarbowej".

Decyzją z dnia 22 maja 1995 r. (...), skierowaną do notariusza Renaty G., (...) Urząd Skarbowy w L. dokonał wymiaru opłaty skarbowej w kwocie 500 zł wraz z odsetkami za zwłokę, licząc od dnia 1 kwietnia 1994 r. Jako podstawa prawna tej decyzji zostały powołane art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./ oraz art. 3 ust. 4, art. 14 ust. 2 i 3 i art. 15 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./. Wysokość opłaty skarbowej została określona na podstawie par. 58 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 1992 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 53 poz. 253 ze zm./.

Uzasadniając to rozstrzygnięcie, Urząd Skarbowy stwierdził, że strona, będąc płatnikiem opłaty skarbowej, nie pobrała i nie wpłaciła tej opłaty, mimo że art. 12 ust. 1 i 2 cytowanej ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. nakładał na nią taki obowiązek. W ocenie organu podatkowego bowiem realizacja roszczenia w trybie art. 231 par. 2 Kc jest umową sprzedaży, podlegającą opłacie skarbowej na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 lit. "a" wymienionej ustawy.

Odwołując się od tej decyzji, Renata G. wniosła o jej uchylenie, podając, że organ podatkowy nie wziął pod uwagę, iż kodeks cywilny w art. 231 par. 2 przewiduje szczególny tryb przeniesienia własności. Stwierdziła, że roszczenie przewidziane w tym przepisie przysługuje jedynie w pewnych, ustalonych przez ustawodawcę przypadkach, realizacja zaś tego roszczenia nie jest sprzedażą. Zaakcentowała, iż instytucja przeniesienia własności na podstawie art. 231 par. 2 Kc została uregulowana w księdze drugiej, sprzedaż zaś normowana jest w księdze trzeciej Kc. W konkluzji wyraziła pogląd, iż niepodobna aprobować metody zastosowanej przez Urząd Skarbowy, który stwierdził, że "dokonaną czynność uznano za sprzedaż". Kwalifikacja czynności cywilnoprawnej i dokonywany w związku z tym pobór opłaty skarbowej nie powinny zależeć od uznania organu, lecz od uregulowania w powszechnie obowiązujących przepisach prawa. Podniosła także zarzuty dotyczące naruszenia par. 8 ust. 4 zarządzenia Ministra Finansów z dnia 21 lipca 1989 r. w sprawie pobierania, uiszczania i zwrotu opłaty skarbowej oraz sposobu prowadzenia rejestrów tej opłaty /M.P. nr 25 poz. 193 ze zm./, ten wątek jednak można pozostawić na uboczu, albowiem nie pozostaje on w bezpośrednim związku z przedstawioną do rozstrzygnięcia wątpliwością prawną.

Strona 1/8