W świetle art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./ zaliczenie podziemnych wyrobisk górniczych w Klasyfikacji rodzajowej środków trwałych do kategorii budowli nie daje podstawy do objęcia ich obowiązkiem podatkowym w podatku od nieruchomości.
Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie z odwołania Kopalni Węgla Kamiennego "N.-M." spółki z o.o. od decyzji Prezydenta Miasta S. z dnia 12 czerwca 1997 r. w przedmiocie odmowy dokonania korekty podatku od nieruchomości za lata 1994-1997 o łączną kwotę 2 052 416,66 zł za wyrobiska górnicze, po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 1997 r. na posiedzeniu jawnym pytania prawnego pełnego składu Samorządowego Kolegium Odwoławczego w (...), zgłoszonego na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych /Dz.U. nr 122 poz. 593 ze zm./, o następującym brzmieniu:
Czy w świetle przepisów art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./ wyrobiska górnicze, zaliczone w Klasyfikacji rodzajowej środków trwałych do kategorii budowli, podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości?
podjął następującą uchwałę:
Przekazane do wyjaśnienia pytanie prawne wyłoniło się na tle następującego stanu faktycznego:
Prezydent Miasta S. decyzją z dnia 12 czerwca 1997 r. nr WPI-3251a/29/97 odmówił Kopalni Węgla Kamiennego "N.-M." sp. z o.o. w S. dokonania korekty podatku od nieruchomości za lata 1994- 1997 za wyrobiska górnicze. W uzasadnieniu decyzji stwierdził, iż stosownie do art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./ podstawą opodatkowania budowli podatkiem od nieruchomości jest ich wartość początkowa, określona według zasad przewidzianych w odrębnych przepisach do celów amortyzacji majątku trwałego podmiotów gospodarczych, chociażby były one całkowicie zamortyzowane. Kryterium decydującym o zakwalifikowaniu danego obiektu do budowli i obciążeniu go podatkiem od nieruchomości jest wyłącznie spełnienie warunku objęcia go amortyzacją. Do celów amortyzacji wyrobiska górnicze uznano za budowle górnicze, co przesądza o obowiązku opodatkowania ich podatkiem od nieruchomości.
Kopalnia Węgla Kamiennego "N.-M." w S. w odwołaniu od powyższej decyzji wniosła o jej uchylenie i wyraziła pogląd, że stanowisko Prezydenta Miasta S., iż podstawą opodatkowania podatkiem od nieruchomości budowli jest ich wartość określona według zasad przewidzianych w przepisach do celów amortyzacji majątku trwałego, a kryterium decydującym o obciążeniu podatkiem od nieruchomości jest wyłącznie spełnienie warunku objęcia amortyzacją, narusza art. 2 powołanej ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, stanowiący, że przedmiotem opodatkowania jest nieruchomość lub obiekt budowlany nie złączony trwale z gruntem. Wobec tego, że ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. nie zawiera definicji nieruchomości, przy ustalaniu treści tego pojęcia należy sięgnąć do art. 46 par. 1 Kc, który stanowi, że nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności, jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntów przedmiot własności. W odwołaniu podkreślono również, że według art. 143 Kc własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią w granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu. Z treści tych przepisów wynika jednoznacznie, że pojęcie nieruchomości odnosi się tylko do powierzchniowej warstwy skorupy ziemskiej i obejmuje obiekty znajdujące się na niej lub pod nią, ale wyłącznie w takim zakresie, jakiego wymaga korzystanie z gruntu. Zlokalizowane zatem pod powierzchnią ziemi wyrobiska górnicze nie są nieruchomością gruntową, ale częścią górotworu. Wskazuje na to także art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze /Dz.U. nr 27 poz. 96/, z którego wynika, że złoża kopalin nie stanowiące części składowej nieruchomości gruntowej są własnością Skarbu Państwa. Według odwołującej się, treść tego przepisu uzasadnia pogląd, że ustawodawca rozróżnia kopaliny zlokalizowane w powierzchniowej warstwie ziemi, stanowiące część składową nieruchomości gruntowej, i kopaliny położone w głębszych warstwach ziemi, które nie mogą być uznane za nieruchomość gruntową. Zdaniem Kopalni, zaliczenie wyrobisk górniczych do środków trwałych, podlegających amortyzacji jak budowle, ma odniesienie tylko i wyłącznie do sfery gospodarowania środkami trwałymi i sposobu ich rozliczania w ciężar kosztów prowadzonej działalności gospodarczej, natomiast nie przesądza o ich charakterze ani też nie daje podstaw do objęcia ich podatkiem od nieruchomości. Przepis art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oznacza jedynie, że jeżeli jakaś budowla podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, to podatek ten oblicza się od wartości tej budowli według zasad przewidzianych w odrębnych przepisach o amortyzacji. Uznanie więc w decyzji wyrobiska górniczego za nieruchomość jest ustaleniem dowolnym, sprzecznym z przepisami prawa.