Grunty, na których spółdzielnia mieszkaniowa realizuje inwestycje w zakresie budowy domów, podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości według stawki określonej w art. 5 ust. 1 pkt 5 lit. "b" ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31/.
Naczelny Sąd Administracyjny z udziałem W. Czerwińskiego, prokuratora Prokuratury Wojewódzkiej delegowanego do Prokuratury Krajowej, w sprawie z odwołania Spółdzielni Mieszkaniowej Budowy Domów Jednorodzinnych "(...)" w P. od decyzji Wójta Gminy D. z dnia 17 września 1996 r. w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania z tytułu podatku od nieruchomości za rok 1996, po rozpoznaniu w dniu 24 marca 1997 r. na posiedzeniu jawnym pytania prawnego pełnego składu Samorządowego Kolegium Odwoławczego w (...), zgłoszonego na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych /Dz.U. nr 122 poz. 593 ze zm./, o następującym brzmieniu:
Czy grunty, na których spółdzielnia mieszkaniowa realizuje inwestycje w zakresie budowy domów, powinny być opodatkowane podatkiem od nieruchomości według stawki przewidzianej w art. 5 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31/, to znaczy jako grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, czy też jako grunty pozostałe /art. 5 ust. 1 pkt 5 lit. "b" powołanej ustawy/?
podjął następującą uchwałę:
Decyzją z dnia 23 stycznia 1996 r. Wójt Gminy D. określił wysokość zobowiązania podatkowego z tytułu podatku od nieruchomości za rok 1996, ciążącego na Spółdzielni Mieszkaniowej Budowy Domów Jednorodzinnych "(...)" w P. na 12 652,80 zł, stosując stawki przewidziane dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej /art. 5 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych - Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./. W odwołaniu od tej decyzji Spółdzielnia Mieszkaniowa "(...)" zarzuciła, że jej działalność statutowa nie jest nastawiona na zysk, lecz na zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych jej członków, a zatem nie może być uważana za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej /Dz.U. nr 41 poz. 324 ze zm./. Tak więc przy wymiarze podatku od gruntów, na których wznoszone są domy, należało przyjąć stawkę przewidzianą dla gruntów pozostałych /art. 5 ust. 1 pkt 5 lit. "b" ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych/.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w (...), po rozpoznaniu odwołania, w dniu 18 kwietnia 1996 r. uchyliło decyzję organu I instancji i przekazało sprawę do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu swej decyzji Kolegium powołało się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 kwietnia 1996 r. /SA/Po 1587/95/, wydany w sprawie tej samej Spółdzielni, dotyczący podatku od nieruchomości za rok 1995. Stwierdziło, że skoro Spółdzielnia Mieszkaniowa nie jest podmiotem gospodarczym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej /Dz.U. nr 41 poz. 324 ze zm./, to należące do niej grunty, nawet jeśli są objęte działalnością inwestycyjną, nie mogą być opodatkowane stawką przewidzianą w art. 5 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Wójt Gminy D., po ponownym rozpoznaniu sprawy, decyzją z dnia 17 września 1996 r., na podstawie art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./, przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 13 grudnia 1995 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 147 poz. 715/ oraz uchwały Rady Gminy z dnia 28 grudnia 1995 r. nr XVII/84/95 w sprawie określenia stawek podatku od nieruchomości obowiązujących w roku podatkowym 1996 na terenie gminy D., określił należny od Spółdzielni podatek od nieruchomości w takiej samej wysokości jak w swej decyzji z dnia 23 stycznia 1996 r., przyjmując, że sporne grunty są związane z działalnością gospodarczą. W uzasadnieniu tej decyzji wyrażono pogląd, że stanowisko Samorządowego Kolegium Odwoławczego jest błędne, gdyż pozostaje w sprzeczności z wykładnią pojęcia "działalność gospodarcza" przyjętą w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1991 r. III CZP 117/91 /OSNCP 1992, nr 5 poz. 65/. Organ I instancji przedstawił argumenty podane w wymienionej uchwale w celu wykazania, że spółdzielnia mieszkaniowa prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej /Dz.U. nr 41 poz. 324/ i jest podmiotem gospodarczym. W szczególności wskazał, że zdaniem Sądu Najwyższego działalność gospodarczą wyróżniają pewne specjalne właściwości, do których należy zaliczyć zawodowy, a więc stały charakter, związaną z nim powtarzalność podejmowanych działań, podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania, a także uczestnictwo w obrocie gospodarczym. Z ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze /Dz.U. 1995 nr 54 poz. 288 ze zm./ wynika, że spółdzielnia mieszkaniowa jest zrzeszeniem powołanym do prowadzenia działalności gospodarczej w interesie swoich członków. Wprawdzie działalność spółdzielni mieszkaniowej nie jest obliczona na osiągnięcie nadwyżki bilansowej, czyli zysku, ale nie ma to istotniejszego znaczenia, skoro niektóre podmioty gospodarcze zakładają tylko pokrywanie kosztów działalności własnymi dochodami. Łączy się to z rodzajem realizowanych przez nie działań i statutowo określonym celem prowadzonej działalności. Taka sytuacja występuje właśnie w spółdzielniach mieszkaniowych, które mają na celu zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych członków i ich rodzin oraz potrzeb gospodarczych wynikających z zamieszkiwania w spółdzielczym osiedlu lub budynku. W decyzji powołano się też na art. 5 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, stanowiący, że grunty, na których są lub mają być realizowane zadania inwestycyjne, uważane są za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Grunty są związane z budynkami mieszkalnymi dopiero od momentu zrealizowania zadania inwestycyjnego.