Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie - Monika Kramek po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2018 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku A. M. i P. M. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi A. M. i P. M. na postanowienie [...] Kuratora Oświaty z dnia [...] listopada 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy
W uzasadnieniu wniosku o przyznanie prawa pomocy A. M. i P. M. podali, że jedyną pracującą osobą w rodzinie jest skarżący. Małżonkowie mają na utrzymaniu 8 - letnią niepełnosprawną w stopniu [...] córkę, nad którą matka sprawuje opiekę. Podali, że na dochód rodziny składa się świadczenie pielęgnacyjne, zasiłek rodzinny, świadczenie wychowawcze, wynagrodzenie skarżącego - łącznie [...] zł. Stałe zobowiązania i bieżące wydatki skarżący pokreślili na kwotę ok. [...] zł w tym koszty wyżywienia - [...] zł, odzież i obuwie - [...] zł.
Mając powyższe na uwadze zważono, co następuje:
Zgodnie z art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.) prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym.
Prawo pomocy w zakresie całkowitym (o takie wnioskuje skarżąca) obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 2).
Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. przysługuje, gdy wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Zwolnienie od kosztów sądowych w ramach przyznania prawa pomocy stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić tych kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Przy czym przez uszczerbek ten należy rozumieć zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony skarżącej w taki sposób, iż nie jest ona w stanie zapewnić sobie minimum warunków socjalnych (por. postanowienie NSA z dnia 22.03.2005 r., sygn. akt. FZ 794/04). Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa, czyli w rzeczywistości o przeniesienie ciężaru kosztów postępowania na pozostałych podatników. To bowiem z ich środków pochodzą dochody budżetu Państwa, z których pokrywa się koszty postępowania sądowego w razie zwolnienia skarżącego z obowiązku ich ponoszenia.
Podkreślić również należy, że zwolnienie od kosztów sądowych jest odstępstwem zarówno od ogólnej zasady przewidzianej w art. 199 w/w ustawy, zgodnie z którą strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie jak i od konstytucyjnego obowiązku ponoszenia danin publicznych wynikającego z art. 84 Konstytucji RP.
Przyznanie prawa pomocy nie ma charakteru powszechnego i winno być stosowane w szczególności w stosunku do osób samotnych, bez majątku, czy też takich, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione są całkowicie możliwości zdobycia środków do życia. Strona skarżąca będąca osobą fizyczną powinna więc partycypować w kosztach postępowania, jeżeli ma jakiekolwiek środki majątkowe (por. postanowienie NSA z dnia 22.12.2004 r., sygn. akt. OZ 862/04).