Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Sławomir Fularski po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Radomiu sprzeciwu A. M. i P. M. od postanowienia referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 7 lutego 2018 r. odmawiającego skarżącym przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi A. M. i P.M. na postanowienie [...]Kuratora Oświaty z dnia [...]listopada 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania postanowił: utrzymać w mocy postanowienie referendarza sądowego z 7 lutego 2018 r. odmawiające przyznania prawa pomocy.
W odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego od wniesionej skargi A. M. i P. M. (dalej: "skarżący"), zwrócili się o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym. W uzasadnieniu wniosku oświadczyli, że jedyną pracującą osobą w rodzinie jest P.M.. Skarżący mają na utrzymaniu 8 - letnią, niepełnosprawną w stopniu znacznym córkę, nad którą A. M. (matka) sprawuje opiekę. Podali, że na dochód rodziny składa się świadczenie pielęgnacyjne, zasiłek rodzinny, świadczenie wychowawcze, wynagrodzenie skarżącego - łącznie [...]zł. Stałe zobowiązania i bieżące wydatki skarżący pokreślili na kwotę ok. [...]zł, w tym koszty wyżywienia - [...]zł, odzież i obuwie - [...]zł.
Postanowieniem z 7 lutego 2018 r. referendarz sądowy odmówił przyznania prawa pomocy. Podkreślił, że skarżący nie wykazali, by ich sytuacja materialna uzasadniała zastosowanie instytucji prawa pomocy.
Skarżący prawidłowo wnieśli sprzeciw od postanowienia referendarza sądowego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 260 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.; zwanej dalej: "P.p.s.a."), rozpoznając sprzeciw od postanowienia o odmowie przyznania prawa pomocy, sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone zarządzenie lub postanowienie referendarza sądowego zmienia albo utrzymuje w mocy. Wniesienie sprzeciwu wstrzymuje wykonalność zarządzenia lub postanowienia, a sąd orzeka jako sąd drugiej instancji, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu (art. 260 § 2 P.p.s.a.). Sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym (art. 260 § 3 P.p.s.a).
Prawo pomocy jest odstępstwem od zasady odpłatności postępowania sądowego i z tego powodu jego przyznanie następuje jedynie w wyjątkowych przypadkach a mianowicie w sytuacji, gdy ograniczone możliwości płatnicze strony lub ich brak pozbawiają ją możności skorzystania z przysługującego prawa do sądu.
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym (czego dotyczy wniosek) następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Wyłącznymi przesłankami przyznania prawa pomocy są okoliczności związane z sytuacją majątkową. Inne pozaprawne przesłanki, związane choćby z charakterem sprawy, nie mają znaczenia dla oceny wniosku.
Sąd, po przeanalizowaniu akt sprawy, uznał, że referendarz sądowy prawidłowo zbadał przesłanki przyznania prawa pomocy i w konsekwencji nie znalazł podstaw do przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych oraz ustanowienia adwokata. Referendarz sądowy prawidłowo stwierdził, że trzyosobowa rodzina utrzymuje się ze stałego dochodu, w wysokości według oświadczenia - [...]zł, co oznacza, że na członka rodziny dochód ten wynosi [...]zł. Nawet przy niezaliczeniu do tego dochodu kwoty świadczenia wychowawczego "500+" należałoby przyjąć, że świadczenie to zabezpiecza potrzeby dziecka, zaspokaja jego potrzeby oraz wydatki w zakresie realizacji obowiązku szkolnego. Natomiast wyjaśnienie jakoby rodzina na wyżywienie, odzież i obuwie wydawała każdego miesiąca kwotę ponad [...]zł należy uznać za niewiarygodne i nie poparte żadnymi dowodami.
Należy także podkreślić, że dla spełnienia przesłanek uzasadniających ustanowienie w ramach prawa pomocy pełnomocnika bez znaczenia pozostaje stopień skomplikowania sprawy, czy też nieznajomość przez stronę przepisów prawa.
Sąd zauważa, że przepisy ustawy P.p.s.a. uzależniają przyznanie prawa pomocy tylko od okoliczności związanych z sytuacją materialną strony wnioskującej, a nie od charakteru sprawy oraz potrzeby udziału profesjonalnego pełnomocnika. Nadto w postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym z uwagi na gwarancje procesowe przewidziane w art. 134 § 1 P.p.s.a. (brak związania sądu zarzutami skargi) oraz w art. 140 § 1 P.p.s.a. (obowiązek pouczenia strony o sposobie i terminie zaskarżenia orzeczenia) brak jest podstaw do uznania, że strona bez udziału profesjonalnego pełnomocnika nie będzie w stanie prawidłowo bronić swojego interesu w toczącym się postępowaniu.
W świetle powyższego Sąd zgadza się z dokonaną przez referendarza sądowego oceną. Nie podważa jej wniesiony przez skarżących sprzeciw, w którym w żaden sposób skarżący nie odnieśli się do argumentów zawartych w zaskarżonym postanowieniu.
Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a. w zw. z art. 260 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.