Starszy referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie - Monika Kramek po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Radomiu wniosku J. F. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi J. F. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia [...] marca 2016 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia represji postanawia odmówić przyznania prawa pomocy
Wnioskiem złożonym na urzędowym formularzu J. F. zwrócił się o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata.
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 245 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm., dalej jako p.p.s.a.), przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym, następuje, gdy wnioskodawca wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Podejmując rozstrzygnięcie w przedmiocie prawa pomocy należy mieć na uwadze, że orzeczenie w tej kwestii winno wynikać ze zrównoważonej i wzajemnej oceny dwóch elementów: rozmiaru kosztów, jakie musi ponieść strona wnioskująca o prawo pomocy na poczet postępowania sądowego i aktualnych możliwości płatniczych jej samej jak i osób pozostających z taką osobą we wspólnym gospodarstwie domowym (por. m.in.: postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 9 października 2008 r., sygn. akt I SA/Po 825/08; Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych; orzeczenia.nsa.gov.pl).
Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że na tym etapie sprawy koszty sądowe kształtuje jedynie wpis od ewentualnej skargi kasacyjnej w kwocie [...] zł.
Z oświadczenia skarżącego o jego stanie rodzinnym, majątku i dochodach, wynika, że pozostaje on we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną i córką, a dochód trzyosobowej rodziny wynosi [...] zł. Wyjaśnił, że oboje z żoną są w podeszłym wieku z licznymi schorzeniami, natomiast córka ma prawostronny paraliż, w związku z czym wymaga rehabilitacji i całodobowej opieki. Opłaty za mieszkanie, media i leki to wydatek ok. [...] - [...] zł. Ponadto skarżący wskazał na posiadanie przez domowników "wspólnych oszczędności" w wysokości [...] zł.
W tym stanie sprawy referendarz sądowy uznał, że skarżący nie wykazał zasadności wniesionego żądania. Ustalona sytuacja finansowa, w szczególności posiadanie oszczędności w kwocie ([...] zł) wielokrotnie przekraczającej wpis od ewentualnej skargi kasacyjnej ([...] zł) i stały dochód każdego z członków rodziny, nie pozwala przyjąć, że nie jest on w stanie ponieść wydatku na opłacenie wpisu i ustanowienie pełnomocnika z wyboru. Podkreślić bowiem należy, że instytucja prawa pomocy uregulowana w art. 243-263 p.p.s.a., stanowiąca jedną z gwarancji realizacji konstytucyjnej zasady prawa do sądu, umożliwia dostęp do sądu osobom, które obiektywnie nie mają wystarczających środków finansowych na poniesienie kosztów prowadzonego postępowania sądowoadministracyjnego (por.: H. Knysiak-Molczyk, Pojęcie "prawo pomocy" [w:] T. Woś (red.), H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2012, s.1077). Prawo pomocy, którego istota polega na zwolnieniu strony postępowania sądowego z ponoszenia kosztów tego postępowania, nie sprowadza się jednak do likwidacji tych ciężarów w ogóle, bo jest to niemożliwe, gdyż nie istnieją postępowania sądowe, które nic nie kosztują, lecz jedynie do przeniesienia ich na ogół podatników, a ściślej na budżet Państwa. Koszty procesu przerzucane są zatem na innych i z tego też względu instytucja prawa pomocy winna być traktowana jako wyjątek od generalnej zasady ustanowionej w art. 199 p.p.s.a., zgodnie z którą strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lutego 2012 r., sygn. akt I FZ 549/11, Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, orzeczenia.nsa.gov.pl). Przyznanie prawa pomocy ma zatem charakter wyjątkowy i winno być stosowane wyłącznie w odniesieniu do podmiotów charakteryzujących się wyjątkowo trudną sytuacją materialną, niejednokrotnie uniemożliwiającą zaspokojenie podstawowych potrzeb bytowych. Do takich podmiotów należą osoby dotknięte ubóstwem, korzystające ze świadczeń pomocy społecznej, czy też bezrobotne bez prawa do zasiłku (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 marca 2012 r., sygn. akt I OZ 179/12; Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych; orzeczenia.nsa.gov.pl).
Z tych wszystkich względów uznano, że skarżący nie wykazał spełnienia ustawowych przesłanek przyznania prawa pomocy, dlatego też na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a., orzeczono jak w sentencji.