Maciej Majewski referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie: po rozpoznaniu w dniu 18 września 2013 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku E. D. o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi E. D. na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia [...] lutego 2013 r. znak: [...] w przedmiocie wpisu do rejestru zabytków postanawia: 1. odmówić przyznania E. D. prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sadowych, 2. przyznać E. D. prawo pomocy w zakresie ustanowienia adwokata.
W dniu 5 września 2013 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wpłynął na formularzu PPF wniosek E. D. o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata.
Z treści złożonego wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, iż wnioskodawczyni samodzielnie prowadzi gospodarstwo domowe. Jest osobą w wieku 83 lat. Ma orzeczoną I grupę inwalidzką. Utrzymuje się z emerytury w wysokości 2018,51 zł. Posiadany majątek obejmuje połowę domu o pow. 125,61 m2, mieszkanie o pow. 35,10 m2 oraz nieruchomość rolną o pow. 28 425 m2. Wnioskodawczyni wskazała, że stałe wydatki gospodarstwa domowego to: podatek od nieruchomości 10 517 zł (w skali roku), ubezpieczenie nieruchomości 658 zł (na rok), czynsz za mieszkanie 185,37 zł., gaz 25 zł., prąd około 50 zł., telefon 19,90 zł., tv 14,90 leki średnio około 120 zł. Na żywność i inne bieżące wydatki wnioskodawczyni pozostaje około 406 zł. Dodała, że jest osobą niesłyszącą (100% ubytku słuchu w jednym uchu, 80 % ubytku w drugim). Nie korzysta z pomocy opieki społecznej. Dodała, że nie może wykorzystywać nieruchomości o pow. 2,8425 ha z powodu braku dojazdu do niej. Do wniosku załączono szereg kopii rachunków i faktur, zaświadczenie z ZUS, zaświadczenie z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ż., kopię decyzji w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości, kopię umowy ubezpieczenia na nazwisko H. W., kopię powiadomienia o wysokości opłat za mieszkanie, kartę informacyjną z leczenia szpitalnego, receptę ze szpitala.
W sprawie zważono, co następuje.
Przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) zwanej dalej p.p.s.a. przewidują możliwość przyznania stronom postępowania prawa pomocy.
Prawo pomocy może być przyznane stronie w zakresie całkowitym (art. 245 § 2 p.p.s.a) lub częściowym (art. 245 § 3 p.p.s.a.). Żądanie przyznania prawa pomocy poprzez zwolnienie od części kosztów sądowych i ustanowienia zawodowego pełnomocnika (radca prawny, adwokat) jest wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym.
Stosownie do treści art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy w zakresie całkowitym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Natomiast zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie częściowym dotyczącym następuje, gdy wnioskodawca wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w utrzymaniu własnym i rodziny.
Jak wynika z powołanych przepisów ciężar udowodnienia istnienia okoliczności, które mogłyby stanowić podstawę przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie spoczywa na stronie wnoszącej o przyznanie prawa pomocy.
Przyjętą regułą jest, iż obowiązkiem stron jest ponoszenie kosztów związanych z udziałem w postępowaniu. Tylko w wyjątkowych przypadkach może być przyznane na wniosek strony prawo pomocy polegające na zwolnieniu z kosztów sądowych bądź ustanowieniu pełnomocnika z urzędu. Obejmuje zatem osoby, które ze względu na niskie dochody i szczególną sytuację życiową, mimo poczynionych oszczędności w wydatkach i przy największej staranności nie mogą ponieść tych kosztów. Strona musi zatem wykazać, że jej sytuacja materialna jest na tyle trudna, że uzasadnia poczynienie odstępstwa od tej generalnej zasady.
Analizując całokształt sprawy należy wskazać, że zasadnym jest tylko częściowe przychylenie się do wniosku strony i ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Uznano, że strona uzyskując wskazany dochód oraz posiadając wskazany majątek, kwalifikuje się do przyznania prawa pomocy jedynie w zakresie częściowym, gdyż jest w stanie opłacić koszty sądowe, tym bardziej, że obecnie na stronie nie spoczywa żaden koszt sądowy. W sprawie mogą się pojawić na dalszych etapach i to jedynie ewentualnie - koszt opłacenia wniosku o uzasadnienie wyroku w wysokości 100 zł. w przypadku gdyby Sąd oddalił skargę, a strona zdecydowała się składać taki wniosek i ewentualny koszt skargi kasacyjnej - również w wysokości 100 zł w przypadku gdyby strona zdecydowała się ją wnosić. Należy również mieć na uwadze, że wpis sądowy od skargi w wysokości 200 zł. strona uiściła samodzielnie. Wnioskodawczyni posiada stały miesięczny dochód, nie posiada nikogo na utrzymaniu. Z tego względu przyznano prawo pomocy w postaci ustanowienia pełnomocnika z urzędu, zaś w pozostałym zakresie wniosek oddalono.
W związku z powyższym orzeczono, jak w sentencji postanowienia, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 258 § 2 pkt 7 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.