Starszy referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie Maciej Majewski po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2016 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku A. B. i K. B. o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi A. B. i K. B. na decyzję Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia [...] stycznia 2015 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie wydania zezwolenia na lokalizację zjazdu indywidualnego z drogi krajowej postanawia: 1. odmówić zmiany postanowienia Starszego Referendarza Sądowego z dnia 18 stycznia 2016 r. w zakresie odmowy zwolnienia od kosztów sądowych, 2. przyznać A. B. i K. B. prawo pomocy w zakresie ustanowienia adwokata.
Do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wpłynął na formularzu PPF wniosek A. B. i K. B. o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata. Postanowieniem z dnia 18 stycznia 2016 r. odmówiono wnioskodawcom przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. Z uwagi na okoliczność, iż kolejny wniosek jest wnioskiem częściowo złożonym w tym samym zakresie - zwolnienie od kosztów sądowych - odnośnie tego zakresu rozpoznano wniosek pod kątem zmiany postanowienia z dnia 18 stycznia 2016 r.
Z treści złożonego wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, iż A. B. i K. B. wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe. Utrzymują się z dochodów uzyskiwanych z tytułu zatrudnienia w łącznej wysokości 2 358 zł. W uzasadnieniu wniosku wskazali, że ich aktualny stan finansowy uniemożliwia ponoszenia dodatkowych kosztów. Posiadany majątek obejmuje dom o pow. 100 m2 o wartości szacunkowej 250 000 zł. oraz nieruchomość rolną o pow. 0,52 ha o wartości szacunkowej około 10 000 zł. Wnioskodawcy wskazali, że nie mają możliwości uprawiania nieruchomości rolnej. Wnioskodawcy podali, że stałe miesięczne wydatki wynoszą: energia elektryczna 190 zł., woda 80 zł., wywóz śmieci 50 zł., podatki 80 zł., utrzymanie nieruchomości (opał, remonty) 480 zł., ubezpieczenia: domu, samochodu i osobowe 220 zł., paliwo do samochodu 150 zł., leki i opieka lekarska 250 zł., telefon internet, tv 120 zł, żywność 900 zł., środki higieny i czystości 120 zł., odzież i obuwie 120 zł. Innych danych we wniosku nie wskazano.
W sprawie zważono, co następuje.
Przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) zwanej dalej p.p.s.a. przewidują możliwość przyznania stronom postępowania prawa pomocy. Prawo pomocy może być przyznane stronie w zakresie całkowitym (art. 245 § 2 p.p.s.a) lub częściowym (art. 245 § 3 p.p.s.a.). Żądanie przyznania prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika jest wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym.
Stosownie zaś do treści art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje, gdy wnioskodawca wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Natomiast zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie częściowym następuje, gdy wnioskodawca wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w utrzymaniu własnym i rodziny.
Jak wynika z powołanych przepisów ciężar udowodnienia istnienia okoliczności, które mogłyby stanowić podstawę przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie spoczywa na stronie wnoszącej o przyznanie prawa pomocy. Przyjętą regułą jest, iż obowiązkiem stron jest ponoszenie kosztów związanych z udziałem w postępowaniu. Tylko w wyjątkowych przypadkach może być przyznane na wniosek strony prawo pomocy polegające na zwolnieniu z kosztów sądowych bądź ustanowieniu adwokata z urzędu. Obejmuje zatem osoby ubogie, które ze względu na niskie dochody i szczególną sytuację życiową, mimo poczynionych oszczędności w wydatkach i przy największej staranności nie mogą ponieść tych kosztów. Strona musi zatem wykazać, że jej sytuacja materialna jest na tyle trudna, że uzasadnia poczynienie odstępstwa od tej generalnej zasady.