Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Mirosława Kowalska po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2013r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi W. S. na zarządzenie Prezydenta (...) z dnia (...) lipca 2012 r. nr (...) w przedmiocie założenia ewidencji zabytków postanawia: odmówić W. S. przyznania prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego.
W dniu 10 stycznia 2013r. wpłynął do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie formularz wniosku skarżącego o przyznanie prawa pomocy, w którym wniósł on o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego.
Z nadesłanego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że skarżący prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, posiada dom o powierzchni 185 m2 przeznaczony do rozbiórki. W. S. oświadczył, że aktualnie nie pracuje i nie ma żadnych stałych dochodów.
Postanowieniem referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 lutego 2013r. odmówiono skarżącemu przyznania prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego.
Od powyższego postanowienia skarżący wniósł sprzeciw. Skarżący poinformował, że nie ma stałego meldunku i mieszka u przyjaciół w Józefowie, a adres do doręczeń wskazał jako grzecznościowy. Skarżący podał, że nieruchomość przy ul. (...) jest zajęta przez komornika. Jednocześnie wnioskodawca stwierdził, że we wniosku o przydzielenie pełnomocnika z urzędu opisał stan majątkowy.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - p.p.s.a. (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (pkt 1), zaś w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (pkt 2).
Wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego jest wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, stosownie do art. 245 § 2 ww. ustawy.
Zgodnie z art. 260 p.p.s.a., w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, zarządzenie lub postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.
Przyjętą regułą jest, iż obowiązkiem stron jest ponoszenie kosztów związanych z udziałem w postępowaniu. Tylko w wyjątkowych przypadkach może być przyznane na wniosek strony prawo pomocy polegające na zwolnieniu z kosztów sądowych bądź przyznaniu pełnomocnika z urzędu. Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi bowiem pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów sądowych bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny.
Opłaty sądowe stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienia od ponoszenia tego rodzaju danin są odstępstwem od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia, wynikającego z art. 84 Konstytucji RP. Dlatego też muszą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby na współobywateli. Z ich bowiem środków pochodzą dochody budżetu Państwa, z których pokrywa się koszty postępowania sądowego w razie zwolnienia skarżącego z obowiązku ich ponoszenia (vide: postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 stycznia 2005 r., sygn. akt FZ 478/04).