Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bogusław Cieśla po rozpoznaniu w dniu 5 maja 2016 r. na posiedzeniu niejawnym sprzeciwu od postanowienia referendarza sądowego z dnia 2 marca 2016 r. o odmowie przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi A. Ł. na postanowienie Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. z dnia [...] sierpnia 2015 r. znak [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania postanawia: utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.
A. Ł. złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie VII SA/Wa 2138/15. Z treści wniosku wynika, że we wspólnym gospodarstwie domowym ze skarżącą pozostaje mąż, przy czym utrzymują się z dochodów w łącznej wysokości 2350 zł, na które składają się renta skarżącej w kwocie 850 zł oraz wynagrodzenie jej męża w wysokości 1500 zł. Skarżąca zwróciła uwagę na swoje problemy zdrowotne. Wskazała, że po opłaceniu zobowiązań, kredytów skarżącej zostaje około 450 zł.
Pismem z dnia 31 grudnia 2015 r., w wykonaniu zarządzenia referendarza sądowego, zobowiązano A. Ł. do uzupełnienia, w terminie 7 dni, danych zawartych w złożonym wniosku. Skarżąca nie odpowiedziała na ww. wezwanie.
Postanowieniem z dnia 2 marca 2016 r. referendarz sądowy, po rozpoznaniu wniosku A. Ł. odmówił przyznania skarżącej prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata. W postanowieniu wskazano, że złożone przez skarżącą oświadczenie jest niewystarczające dla ustalenia jej faktycznych możliwości finansowych, a skarżąca na skierowane do niej wezwanie nie przedstawiła żądanych informacji. W ocenie referendarza sądowego A. Ł. nie wykazała zatem, aby jej sytuacja materialna była tak trudna, aby kwalifikowała do przyznania prawa pomocy.
Na postanowienie to A. Ł. złożyła sprzeciw. Wskazała, że podała w złożonym wniosku dane o dochodach własnych i męża, wyraziła niezadowolenie z żądania dodatkowych informacji ("skoro oświadczam, to proszę moje oświadczenie przyjąć jako pewne", "nic nie będę więcej posyłać").
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
W myśl art. 260 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym od dnia 15 sierpnia 2015 r., rozpoznając sprzeciw od postanowienia referendarza sądowego wydanego w przedmiocie prawa pomocy, sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone postanowienie referendarza sądowego zmienia albo utrzymuje w mocy.
Zgodnie z art. 246 ustawy prawo pomocy może być przyznane osobie fizycznej w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego wówczas, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Podkreślić należy, że co do zasady strona jest zobowiązana do ponoszenia kosztów związanych z jej udziałem w sprawie (art. 199 ustawy). Zatem prawo pomocy jako instytucja o charakterze wyjątkowym winno być stosowane jedynie w przypadkach, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście niemożliwe. Strona musi zatem wykazać, iż jej sytuacja materialna jest na tyle trudna, że uzasadnia poczynienie odstępstwa od tej generalnej reguły.