Referendarz sądowy Tomasz Zawiślak Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2012 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi S. B. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia [...] lutego 2012 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia represji postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata
Postanowieniem z 19 kwietnia 2012r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił skargę S. B. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu z [...] lutego 2012r. Wnioskiem z 8 maja 2012r. (data złożenia) S. B. zwrócił się o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata.
Wnioskodawca wskazał, iż gospodarstwo domowe prowadzi wraz z żoną. Oświadczył, iż posiada dom o powierzchni 100 m2 powierzchni użytkowej z ogródkiem. Wyjaśnił, że wraz z żoną utrzymują się ze świadczeń emerytalnych w łącznej wysokości 3500 złotych. Podał również, że oboje z żoną chorują i miesięcznie na leczenie wydają łącznie około 800 złotych, mieszkają w starym domu wymagającym ciągłych remontów. Stwierdził również, że koszty utrzymania domu miesięcznie wynoszą około 2500 złotych i gdyby nie pomoc rodziny nie byliby w stanie utrzymać.
W związku z tym, iż złożone oświadczenia okazały się niewystarczające do oceny rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych wnioskodawcy, zarządzeniem z 10 maja 2012 r. wezwano skarżącego do udzielenia dodatkowych informacji oraz złożenia określonych dokumentów w terminie 7 dni pod rygorem rozpoznania wniosku w oparciu o posiadane dokumenty.
Przy piśmie z 23 maja 2012 r. (data nadania) wnioskodawca przesłał wypełnione Oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, w którym podał odmienne dane w zakresie dochodów i kosztów utrzymania. Wskazał, że łączne dochody wynoszą 3.938 złotych, natomiast miesięczne wydatki przedstawił następująco: leczenie - 1200 złotych, energia elektryczna - 700 złotych, woda i kanalizacja - 260 złotych, gaz -245 złotych, wywóz śmieci - 80 złotych, utrzymanie czystości -100 złotych, wyżywienie psów - 110 złotych, żywność - 1100 złotych. Załączył również dwie kserokopie decyzji o waloryzacji emerytur oraz wydruk z banku potwierdzający saldo na rachunku bankowym na dzień 22 maja 2012r. w wysokości 83,46 złotych.
Rozpoznając wniosek zważyć należało, co następuje:
Zasadą postępowania sądowoadministracyjnego jest - stosownie do treści przepisu art. 199 ustawy z 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012r., poz. 270), dalej: p.p.s.a. - ponoszenie przez stronę kosztów postępowania związanych ze swym udziałem w sprawie. Prawo pomocy stanowi wyjątek od tej zasady i może zostać przyznane osobie fizycznej w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a.). Instytucja prawa pomocy powinna być zatem stosowana w przypadku osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną. Jednocześnie, zawarte w omawianym przepisie określenie "gdy osoba ta wykaże" oznacza, że to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej go do skorzystania z tego prawa. Zatem rozstrzygnięcie będzie zależało od tego, co zostanie przez wnioskodawcę udowodnione. Godzi się zatem przyjąć, iż wprowadzając wyjątek od ogólnej zasady partycypowania w kosztach sądowych, ustawodawca złożył obowiązek wykazania pozytywnych przesłanek na wnioskodawcę, zaś ocenę ich spełnienia pozostawił referendarzowi lub sądowi rozpatrującemu wniosek. Jednocześnie w sytuacji, gdy oświadczenie zawarte we wniosku jest niewystarczające do oceny rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego wnioskodawcy lub budzi wątpliwości, sąd na podstawie art. 255 p.p.s.a., ma prawo wezwania takiej osoby do złożenia dodatkowego oświadczenia uzupełniającego, jak i potwierdzającego wykazywane przez nią okoliczności.