Referendarz sądowy Anna Michałowska Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2009 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi M. I. na postanowienie Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia ... sierpnia 2008 r. Nr ... w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy; p o s t a n a w i a: 1. przyznać prawo pomocy w zakresie ustanowienia adwokata z urzędu, o którego wyznaczenie zwrócić się do Okręgowej Rady Adwokackiej w W., 2. odmówić przyznania prawa pomocy w pozostałym zakresie.
W dniu 9 grudnia 2008 r. (data nadania w placówce pocztowej) M. I. złożył - na urzędowym formularzu PPF - wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym tj. zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia adwokata. W uzasadnieniu oświadczył, iż we wspólnym gospodarstwie pozostaje wraz z żoną, ich źródłem utrzymania są emerytury w łącznej wysokości ... zł brutto, znaczną część środków przeznaczają na leki. Ze względu na wiek i schorzenia, kłopoty z ... skarżący nie może samodzielnie występować przed sądem. Skarżący nie posiada nieruchomości, oszczędności pieniężnych ani przedmiotów wartościowych. Zamieszkuje wraz z żoną w domu córki na podstawie umowy dożywocia.
W dodatkowym oświadczeniu złożonym na wezwanie Sądu skarżący oświadczył, iż na roczne ogrzewanie domu kupuje olej opałowy za ...zł. Za prąd miesięcznie płaci ...zł, za wodę ... zł, za telefon - ... zł, za gaz -... zł, leki i bilety miesięczne ...zł. Na potwierdzenie niniejszego oświadczenia skarżący nadesłał rachunki za prąd, wodę, telefon oraz olej opałowy. Ponadto skarżący nadesłał zaświadczenia Ośrodka Pomocy Społecznej o korzystaniu przez niego z zasiłku celowego na opał oraz o trudnej sytuacji finansowej jego rodziny.
Rozpoznając wniosek zważyć należało, co następuje:
Zgodnie z zasadą obowiązującą w postępowaniu przed sądem administracyjnym - wyrażoną w art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - dalej ustawy p.p.s.a. - strona ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Prawo pomocy stanowi wyjątek od tej zasady i może zostać przyznane osobie fizycznej w zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 1 i 2 ustawy p.p.s.a.). Określenie "gdy osoba fizyczna wykaże" oznacza, że to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej go do skorzystania z prawa pomocy. Zatem rozstrzygnięcie w tej kwestii będzie zależało od tego, co zostanie udowodnione przez wnioskodawcę.
Instytucja prawa pomocy stanowi jedną z gwarancji realizacji konstytucyjnej zasady prawa do sądu. Umożliwia ona dostęp do sądu podmiotom, które nie są w stanie samodzielnie pokryć całości kosztów związanych z prowadzeniem postępowania sądowego. Z uwagi na wyjątkowy charakter prawo pomocy powinno być udzielane przede wszystkim osobom bezrobotnym, samotnym, bez źródeł stałego dochodu i bez majątku. W sytuacji, gdy strona posiada jakiekolwiek środki majątkowe lub finansowe powinna partycypować w kosztach postępowania. Jednocześnie zakres w jakim zostaje przyznane prawo pomocy zależy od rzeczywistej potrzeby, która podlega ocenie przy uwzględnieniu możliwości finansowych strony.
W związku z powyższym zasadność wniosku skarżącego rozpatrzono z uwzględnieniem obciążeń finansowych, jakie byłby zobowiązany ponieść w toczącym się postępowaniu oraz jego możliwości finansowych.
Biorąc powyższe pod uwagę oraz kierując się celem instytucji prawa pomocy jakim jest zapewnienie stronie dostępu do sądu należało uznać, iż wniosek skarżącego zasługuje na uwzględnienie w zakresie ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika, nie jest natomiast zasadny w zakresie żądania zwolnienia od kosztów sądowych. Skarżący oraz jego małżonka uzyskują regularne dochody w postaci świadczeń emerytalnych, a ich wysokość daje możliwość poniesienia przewidywanych kosztów sądowych, które w przedmiotowej sprawie nie są wysokie. Zauważyć należy, iż skarżący uiścił na wezwanie Sądu wpis sądowy od skargi w wysokości 100 zł.
Porównując natomiast jego sytuację majątkową z obciążeniem finansowym wynikającym z zastępstwa profesjonalnego pełnomocnika należało uznać, iż w niniejszej sprawie zachodzą przesłanki do udzielenia prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata.
W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 258 §1 i §2 pkt 7 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, należało orzec jak w sentencji.