Trybunał Konstytucyjny po rozpatrzeniu sprawy z wniosku (...) o stwierdzenie, że przepis par. 6 ust. 3 rozporządzenie Ministrów Komunikacji i Spraw Wewnętrznych z dnia 13 października 1983 r. w sprawie kierowców pojazdów /Dz.U. nr 59 poz. 269 ze zm./ - jest niezgodny z art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. - Prawo o ruchu drogowym /Dz.U. nr 6 poz. 35/ oraz z art. 42 ust. 2 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, postanowił umorzyć postępowanie w tej sprawie na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym /Dz.U. nr 22 poz. 98 ze zm./.
Nie mógł być rozpatrzony wniosek Ministra Transportu, Żeglugi i Łączności o umorzenie postępowania w sprawie na podstawie art. 4 ust. 2 i art. 35 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, z braku podstaw prawnych w tych przepisach.
Gdy chodzi o przepis art. 4 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym to wynika z niego mianowicie, iż organ ten umarza wszczęte postępowanie w wypadku utraty mocy obowiązującej przez kwestionowany akt normatywny co do jego legalności, bądź konstytucyjności, przed wydaniem orzeczenia. Przepis art. 4 ust. 2 mówi wprawdzie expressis verbis o akcie normatywnym jako całości, nie ulega wszak wątpliwości, iż wypowiedź tego przepisu odnosi się również do wypadków, gdy kwestionowane są tylko niektóre przepisy danego aktu normatywnego, a także jedynie określony przepis takiego aktu.
Wypowiedź art. 4 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym jest jednoznaczna i ma zarazem charakter dyrektywny /"utrata mocy obowiązującej aktu normatywnego (...) powoduje umorzenie postępowanie w sprawie takiego aktu"/, nie pozostawiający Trybunałowi Konstytucyjnemu alternatywy.
W każdym wypadku uchylenia kwestionowanego aktu normatywnego przed wydaniem orzeczenia powoduje umorzenie postępowania, bez względu na stadium tego postępowania.
Umorzenie nastąpić może także na rozprawie, byleby przed wydaniem orzeczenia.
Przyjęte w art. 4 ust. 2 rozwiązanie oraz jednoznaczność i kategoryczność wypowiedzi tego przepisu nawiązują niewątpliwie do podstawowego celu, jaki legł u podstaw powołania Trybunału Konstytucyjnego - eliminacji, w wyniku orzecznictwa tego organu, wątpliwych aktów normatywnych bądź przepisów ujętych w takich aktach, z systemu źródeł prawa. W wypadku zaś ich wyeliminowania z systemu źródeł prawa jeszcze przed wydaniem orzeczenia - przepis art. 4 ust. 2 nakazuje odstąpienie od toczącego się postępowania /umorzenie postępowania/, bez względu na jego stadium, bez wydawania orzeczenia.
Usunięcie z systemu źródeł prawa nielegalnego lub niekonstytucyjnego w całości aktu normatywnego może nastąpić oczywiście wyłącznie przez jego uchylenie w całości. W wypadku jednak wadliwości jedynie niektórych przepisów, bądź określonego tylko przepisu danego aktu normatywnego, usunięcie wadliwości może nastąpić w dwojaki sposób - przez uchylenie bądź przez zmianę wadliwych przepisów.
Pierwszy wypadek może mieć miejsce, gdy uchylenie w całości wadliwych przepisów /przepisu/ nie przekreśla logiki i sensu bądź kompletności regulacji materii normowanej przez dany akt normatywny, co może zdarzyć się nader wyjątkowo. Nie ulega wszak wątpliwości, iż także w takim wypadku ma zastosowanie przepis art. 4 ust. 2. Najczęściej jednakże usunięcie z danego aktu normatywnego wadliwych jedynie niektórych jego przepisów bądź określonego tylko przepisu następuje najczęściej poprzez ich zmianę. Nie ma zresztą jakichkolwiek racjonalnych przesłanek przemawiających za zastępowaniem w takich wypadkach całego dotychczasowego aktu normatywnego nowym, w miejsce zmiany jedynie przepisów wadliwych. Zastąpienie w całości nowym aktu dotychczasowego myliłoby przede wszystkim jego adresatów co do zakresu wprowadzonych zmian w unormowaniu określonej dziedziny stosunków społecznych.