Trybunał Konstytucyjny postanawia: umorzyć postępowanie w sprawie na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym /t.j. Dz.U. 1991 nr 109 poz. 470 ze zm./.
1. Związek Miast Polskich reprezentujący 339 rad miast i gmin wystąpił 16 października 1996 r. o stwierdzenie niezgodności z przepisami konstytucyjnymi art. 3 pkt 3 i art. 3 pkt 14 ustawy z dnia 4 lipca 1996 r. o zmianie ustaw o podatku rolnym, o lasach, o podatkach i opłatach lokalnych oraz o ochronie przyrody /Dz.U. nr 91 poz. 409; dalej: ustawa o zmianie ustaw/. W tym samym zakresie wnioskiem z 19 listopada 1996 r. powołaną ustawę zaskarżył Sejmik Samorządowy Województwa Bydgoskiego formułując zarzuty w odniesieniu do art. 5 ust. 1 i 3 i art. 20 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./ w brzmieniu nadanym przez art. 3 pkt 3 i pkt 14 lit. "a" ustawy z dnia 4 lipca 1996 roku. Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 23 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym /t.j. Dz.U. 1991 nr 109 poz. 470 ze zm./ poddał powyższe wnioski badaniu wstępnemu, postanawiając /sygnatury: T 49/96 i T 60/96/ o nadaniu im dalszego biegu. Zarządzeniem z dnia 9 grudnia 1996 r. Prezes Trybunału Konstytucyjnego zarządził łączne rozpoznanie wymienionych wniosków.
2. Wnioskodawcy zarzucili zaskarżonej ustawie zróżnicowanie wysokości stawek podatku od nieruchomości w zależności od liczby mieszkańców gminy. Art. 3 pkt 3 zaskarżonej ustawy wprowadza rozróżnienie gmin na trzy kategorie:
pierwszą - obejmującą gminy, w których liczba mieszkańców nie przekracza 10.000, drugą - obejmującą gminy liczące powyżej 10.000 lecz nie więcej niż 50.000 mieszkańców, oraz trzecią - do której zaliczone zostały gminy, w których liczba mieszkańców przekracza 50.000.
Przepis ten określa trzy rodzaje stawek podatku od nieruchomości, których wysokość ustalona została odmiennie dla gmin należących do poszczególnych kategorii. Przy czym przewidziana w zaskarżonej ustawie maksymalna stawka podatku od nieruchomości jedynie w odniesieniu do gmin zaliczonych do trzeciej kategorii, a więc tych, w których liczba mieszkańców przekracza 50.000, określona została na poziomie wysokości stawek określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 1995 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 147 poz. 715/ na rok 1996 r. W art. 3 pkt 14 zaskarżonej ustawy stanowi się, że określone w ustawie górne granice stawek podatkowych, poczynając od 1997 r., ulegają podwyższeniu corocznie na następny rok podatkowy w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen. dokonana zatem przez zaskarżoną ustawę nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, wprowadzając określoną ustawowo górną granicę wysokości stawki podatku od nieruchomości, spowodowała w istocie obniżenie realnej wysokości tego podatku w 1997 r. Z jednej bowiem strony zaskarżona ustawa wprowadziła niższe, od przewidzianych na rok 1996 w rozporządzeniu Rady Ministrów, stawki podatku od nieruchomości dla gmin liczących poniżej 10.000 mieszkańców oraz dla gmin, w których zamieszkuje ponad 10.000 lecz nie więcej niż 50.000 mieszkańców, z drugiej zaś utrzymała maksymalną wysokość tych stawek dla gmin liczących ponad 50.000 mieszkańców. Ustawowe zamrożenie stawek wszystkich podatków i opłat lokalnych na rok 1997 na poziomie roku 1996 oznacza zawieszenie określonej ustawowo zasady waloryzacji stawek podatków i opłat lokalnych na jeden rok. W konsekwencji spowoduje to obniżenie dochodów wszystkich gmin w roku 1997 o wskaźnik indeksacji inflacyjnej /art. 3 pkt 14 ustawy z dnia 4 lipca 1996 r./. Konsekwencje tego zabiegu będą przy tym odczuwalne przez gminy także w latach następnych, ponieważ waloryzacja stawek podatków i opłat lokalnych dokonywana będzie w odniesieniu do poziomu z roku 1997. Wprowadzenie niższych stawek podatku od nieruchomości spowoduje nadto, zdaniem wnioskodawców, obniżenie dochodów wielu gmin oraz doprowadzi do utraty możliwości prowadzenia przez gminy aktywnej polityki lokalnej w tym zakresie. Rozwiązanie przyjęte w zaskarżonej ustawie, prowadząc do obniżenia realnych dochodów gmin, stanowi zdaniem wnioskodawców naruszenie art. 1 i art. 73 ust. 2 Małej Konstytucji w związku z art. 9 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego /Dz.U. 1994 nr 124 poz. 607/ oraz art. 67 ust. 2 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy.