Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Tadeusz Michalik (spr.) Sędzia WSA Stanisław Nitecki Sędzia WSA Renata Siudyka po rozpoznaniu w dniu 19 września 2016 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi A. M. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w R. w przedmiocie stypendium szkolnego w kwestii wniosku skarżącego o wyłączenie starszego referendarza sądowego Andrzeja Majznera postanawia: odmówić wyłączenia starszego referendarza sądowego.
Wyrokiem z dnia 7 czerwca 2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił skargę A. M. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w R. w przedmiocie stypendium szkolnego.
Na druku wniosku o przyznanie prawa pomocy PPF przedstawiciel ustawowy skarżącego umieścił wniosek o wyłączenie starszego referendarza sądowego Andrzeja Majznera. W piśmie z dnia 26 sierpnia 2016 r. wskazał, że referendarz o którego wyłączenie wnosi orzekał już w wielu sprawach z jego wniosków. Zdaniem strony przy rozpoznawaniu wniosków nie stosuje on właściwych przepisów prawa, w szczególności art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.; dalej "P.p.s.a.") tj. nie wzywa do złożenia dodatkowych oświadczeń lub przedłożenia dokumentów źródłowych zaś wszystkie wątpliwości interpretuje na niekorzyść skarżącego. Nadto nie bierze pod uwagę zmieniającej się sytuacji dochodowej skarżącego powołując się na argumenty, które w wyniku zmiany sytuacji oraz upływu czasu straciły swoją aktualność. W ocenie wnioskodawcy postępowanie referendarza wywołuje uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności.
Do akt niniejszej sprawy dołączono oświadczenie starszego referendarza sądowego Andrzeja Majznera, w którym wskazał on, że nie zachodzą żadne okoliczności określone w art. 18 lub w art. 19 P.p.s.a. uzasadniające wyłączenie go od rozpoznawania złożonych przez skarżącego wniosków.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Wniosek o wyłączenie referendarza nie może zostać uwzględniony.
Instytucja wyłączenia referendarza ukształtowana jest poprzez odesłanie do przepisów o wyłączeniu sędziego (art. 24 § 1 P.p.s.a.) i ma na celu zagwarantowanie bezstronności przy orzekaniu w danej sprawie, tzn. ma zapewnić, aby na treść rozstrzygnięcia nie miały wpływu osobiste zapatrywania i uprzedzenia osoby biorącej udział w jego podjęciu. Powołana ustawa przewiduje dwie grupy przyczyn wyłączenia referendarza, tj. z mocy prawa oraz na wniosek strony (czy też na żądanie referendarza).
Stosownie do treści art. 19 P.p.s.a., niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 18, sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie.
W związku z powyższym oraz mając na uwadze aktualne orzecznictwo należy zwrócić uwagę na to że, przez okoliczności, o których mowa w art. 19 P.p.s.a. rozumieć należy zarówno te związane z osobistymi stosunkami między sędzią (odpowiednio referendarzem) a stroną czy jej przedstawicielem, ale także inne uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne, które w sytuacji konkretnego sędziego (referendarza) mogą budzić uzasadnione wątpliwości co do wydania orzeczenia opartego na w pełni zobiektywizowanych przesłankach. Natomiast przez stosunki osobiste należy rozumieć relacje charakteryzujące się istnieniem więzi uczuciowej, emocjonalnej (niezależnie od tego, czy wywołuje ona emocje pozytywne, czy negatywne), gospodarczej (ekonomicznej). Poza tym inne uzasadnione okoliczności mogą dotyczyć w szczególności wcześniejszych związków z daną sprawą (poprzez wykonywanie obowiązków służbowych jeszcze przed objęciem przez niego funkcji). Tym samym wyłączenie referendarza czy sędziego nie może następować automatycznie. W każdej sprawie należy indywidualnie oceniać, czy i na ile okoliczności mają wpływ na ich bezstronność. Albowiem art. 19 P.p.s.a. nie może służyć do utrudniania działalności sądów. Wątpliwości co do bezstronności muszą zatem mieć charakter realny, a nie tylko potencjalny. Wątpliwości zatem nie mogą wynikać tylko z subiektywnego przekonania strony, ale z istnienia ważnych powodów, które obiektywnie potwierdzają istnienie okoliczności, wskazanych w art. 19 P.p.s.a. (por. postanowienie NSA z dnia 27 sierpnia 2014 r., Sygn. akt II FZ 1210/14, LEX nr 1500181).
Odnosząc się do wniosku o wyłączenie referendarza w niniejszej sprawie, należy stwierdzić, że w świetle przywołanych wyżej przepisów nie mógł on odnieść skutku. Nie może stanowić przesłanki wyłączenia referendarza od udziału w sprawie samo stwierdzenie wnioskodawcy, że - w jego ocenie - starszy referendarz sądowy jest osobą stronniczą, bez wskazania przez skarżącego na okoliczności, w których stanowisko to znajdowałoby uzasadnienie. Należy wyjaśnić, że wniosek o wyłączenie referendarza mogą uzasadniać jedynie takie okoliczności, które obiektywnie mogą wywołać wątpliwości co do jego bezstronności, takich zaś przyczyn nie ma w niniejszej sprawie. W istocie zaprezentowane we wniosku argumenty stanowią próbę podważania merytorycznej treści wydawanych przez referendarza rozstrzygnięć, które można kwestionować w drodze środków zaskarżenia służących od wydawanych przez niego zarządzeń i postanowień, czyli sprzeciwu.
Sąd stwierdził, że nie zachodzą również przyczyny opisane w art. 18 P.p.s.a. powodujące wyłączenie referendarza z mocy ustawy.
Mając powyższe na uwadze Sąd, działając na podstawie na podstawie art. 19 w związku z art. 22 § 1 i 2 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji.