Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Szczepan Prax (spr.) Sędziowie: Sędzia WSA Beata Kozicka Sędzia WSA Małgorzata Walentek po rozpoznaniu w dniu 25 lipca 2016 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi K.M. na bezczynność Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie [...] w przedmiocie rozpoznania odwołania od orzeczenia o niepełnosprawności w kwestii wniosku skarżącego o wyłączenie starszego referendarza sądowego Andrzeja Majznera p o s t a n a w i a: odmówić wyłączenia starszego referendarza sądowego.
Wyrokiem z dnia 6 kwietnia 2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach po rozpoznaniu sprawy ze skargi K. M. na bezczynność Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie [...] w przedmiocie rozpoznania odwołania od orzeczenia o stopniu niepełnosprawności zobowiązał organ do rozpoznania odwołania od orzeczenia o stopniu niepełnosprawności w terminie 10 dni, stwierdził, że organ dopuścił się bezczynności, która nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, a w pozostałym zakresie skargę oddalił.
W dniu 7 czerwca 2016 r. skarżący złożył wniosek o przyznanie prawa pomocy na urzędowym formularzu "PPF", w którym zawarł również wniosek o wyłączenie starszego referendarza sądowego Andrzeja Majznera.
W wykonaniu zarządzenia Przewodniczącego Wydziału z dnia 8 czerwca 2016 r. wezwano K. M. do uzupełnienia braków formalnych wniosku z dnia 3 czerwca 2016 r. poprzez wskazanie i uprawdopodobnienie przyczyn uzasadniających wyłączenie wskazanego referendarza w terminie 7 dni, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania.
W odpowiedzi na powyższe wezwanie skarżący pismem z dnia 24 czerwca 2016 r. stwierdził, że referendarz A. M. orzekał wielokrotnie w sprawach o przyznanie mu prawa pomocy i nie wzywał go do złożenia dodatkowych oświadczeń lub przedłożenia dokumentów źródłowych natomiast wszystkie wątpliwości interpretował na jego niekorzyść. Ponadto zarzucił referendarzowi, że nie bierze pod uwagę zmieniającej się sytuacji dochodowej skarżącego a wydając postanowienia oddalające wnioski o przyznanie prawa pomocy nieustannie powołuje tą samą argumentację, która straciła aktualność wraz ze zmianą okoliczności i upływem czasu. Zdaniem skarżącego takie postępowanie referendarza wywołuje uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:
Stosownie do treści art. 19 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718), zwanej dalej P.p.s.a., niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 18, sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie. Poza tym zgodnie z art. 20 § 1 P.p.s.a. wniosek o wyłączenie sędziego strona zgłasza na piśmie lub ustnie do protokołu posiedzenia w sądzie, w którym sprawa się toczy, uprawdopodabniając przyczyny wyłączenia. Natomiast art. 22 § 1 i § 2 P.p.s.a. stanowi, że o wyłączeniu sędziego rozstrzyga sąd administracyjny, w którym sprawa się toczy. Postanowienie wydaje sąd w składzie trzech sędziów, na posiedzeniu niejawnym, po złożeniu wyjaśnienia przez sędziego, którego wniosek dotyczy. Jednocześnie przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do wyłączenia protokolanta, referendarza sądowego oraz prokuratora (art. 24 § 1 P.p.s.a.).
W związku z powyższym oraz mając na uwadze aktualne orzecznictwo należy zwrócić uwagę na to że, przez okoliczności, o których mowa w art. 19 P.p.s.a. rozumieć należy zarówno te związane z osobistymi stosunkami między sędzią (odpowiednio referendarzem) a stroną czy jej przedstawicielem, ale także inne uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne, które w sytuacji konkretnego sędziego (referendarza) mogą budzić uzasadnione wątpliwości co do wydania orzeczenia opartego na w pełni zobiektywizowanych przesłankach. Natomiast przez stosunki osobiste należy rozumieć relacje charakteryzujące się istnieniem więzi uczuciowej, emocjonalnej (niezależnie od tego, czy wywołuje ona emocje pozytywne, czy negatywne), gospodarczej (ekonomicznej). Poza tym inne uzasadnione okoliczności mogą dotyczyć w szczególności wcześniejszych związków z daną sprawą (poprzez wykonywanie obowiązków służbowych jeszcze przed objęciem przez niego funkcji). Tym samym wyłączenie referendarza czy sędziego nie może następować automatycznie. W każdej sprawie należy indywidualnie oceniać, czy i na ile okoliczności mają wpływ na ich bezstronność. Albowiem art. 19 P.p.s.a. nie może służyć do utrudniania działalności sądów. Wątpliwości co do bezstronności muszą zatem mieć charakter realny, a nie tylko potencjalny. Wątpliwości zatem nie mogą wynikać tylko z subiektywnego przekonania strony, ale z istnienia ważnych powodów, które obiektywnie potwierdzają istnienie okoliczności, wskazanych w art. 19 P.p.s.a. (por. postanowienie NSA z dnia 27 sierpnia 2014 r., Sygn. akt II FZ 1210/14, LEX nr 1500181).
W ocenie Sądu wnioskodawca nie wskazał rzeczywiście występujących okoliczności, które mogłyby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności starszego referendarza sądowego Andrzeja Majznera. Przede wszystkim nie można uznać za taką okoliczność wydawania przez wyżej wymienionego referendarza postanowień oddalających wnioski skarżącego o przyznanie prawa pomocy.
Na marginesie należy zauważyć, że z oświadczenia złożonego przez starszego referendarza sądowego dnia 30 czerwca 2016 r. wynika, iż brak jest podstaw do wyłączenia go z mocy ustawy stosownie do art. 18 P.p.s.a., ani też nie występują przyczyny wyłączenia określone w art. 19 P.p.s.a.
Podsumowując, zdaniem Sądu brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku o wyłączenie starszego referendarza sądowego od udziału w przedmiotowej sprawie dlatego, na podstawie art. 19 w związku z art. 22 § 1 i 2 P.p.s.a., orzeczono jak w sentencji.