Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie: Karolina Kisielewicz-Malec po rozpoznaniu w dniu 28 grudnia 2015 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku W.B. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi W.B. na postanowienie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia [...] września 2015 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu wniosku postanawia: - odmówić przyznania prawa pomocy.
W.B. złożył do sprawy IV SA/Wa 3399/15 wniosek o przyznanie prawa poprzez zwolnienie od kosztów sądowych.
Z wniosku o przyznanie prawa pomocy oraz oświadczenia skarżącego z dnia 14 grudnia 2015 r. wynika, że W.B. jest właścicielem domu i nieruchomości rolnej (0,8 ha). Nie pracuje, nie pobiera zasiłku dla bezrobotnych ani świadczeń z pomocy społecznej. Skarżący pozostaje na utrzymaniu matki, która - jak wynika z jej oświadczenia z 16 grudnia 2015 r. - przekazuje mu 1.900 zł. miesięcznie (600 zł. "na życie" i opłaty, 500 zł. - na spłatę kart, 800 zł - alimenty na rzecz córek skarżącego).
Skarżący ma debet na dwóch kartach kredytowych w łącznej wysokości 10.000 zł. (dostępne środki nieco ponad 3.000 zł.). Z wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że skarżącemu wypowiedziano kredyty hipoteczne.
Stwierdzono, co następuje:
W.B. zwrócił się do Sądu o zwolnienie od kosztów sądowych, a więc o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym.
Według art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.; zwana dalej p.p.s.a.), przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym następuje, jeżeli wnioskujący wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania sądowego bez uszczerbku na poziomie swojego koniecznego utrzymania.
Zdaniem referendarza sądowego wnioskodawca nie wykazał, że spełnia przesłanki do otrzymania prawa pomocy.
Z okoliczności faktycznych sprawy wynika bowiem, że skarżący posiada majątek - dom oraz nieruchomość rolną. W orzecznictwie prezentowane jest stanowisko, zgodnie z którym posiadanie majątku, szczególnie nieruchomości, w zasadzie wyłącza możliwość przyznania prawa pomocy. Właściciel nieruchomości dysponuje bowiem majątkiem, w wyniku obciążenia którego może pozyskać środki potrzebne do pokrycia kosztów sądowych (por. postanowienia NSA z dnia 14 lipca 2006 r. sygn. akt II OZ 726/06; z dnia 25 listopada 2013 r. o sygn. akt I OZ 1132/13; orzeczenia sądów administracyjnych są dostępne w internetowej bazie orzeczeń pod adresem www.orzeczenia.nsa.gov.pl). Poglądy te znajdują odpowiednie zastosowanie w stanie faktyczny niniejszej sprawy.
Odnosząc się natomiast do podnoszonego zadłużenia (kredytu) przypomnieć trzeba, że rozpoznając prawo pomocy brane są pod uwagę wyłącznie wydatki niezbędna dla utrzymania, do których nie można zaliczyć zobowiązań pieniężnych z tytułu zaciągniętych pożyczek czy kredytów. Nie można bowiem przyjąć jakoby takie zobowiązania miały charakter priorytetowy przed kosztami sądowymi. W orzecznictwie przyjmuje się, że strona która realizuje swoje zobowiązania w taki sposób, że wyzbywa się zdolności do zapłaty kosztów sądowych - preferencyjnie traktując inne zobowiązania - nie może prawnie skutecznie podnieść ewentualnego zarzutu, iż odmowa zwolnienia jej od kosztów sądowych jest ograniczeniem dostępności do realizacji jej praw przed sądami. W postanowieniu z dnia 9 lutego 2005 r. o sygn. akt OZ 1363/04 Naczelny Sąd Administracyjny podniósł, że fakt spłaty zaciągniętych kredytów czy też ponoszenia kosztów dalszej edukacji nie stanowi przesłanki uzasadniającej przyznanie prawa pomocy. Przywołać również trzeba stanowisko, jakie zajął Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 19 grudnia 2013 r. o sygn. akt I OZ 1202/13, zgodnie z którym, skoro skarżący jest w stanie wygospodarować środki na spłatę kredytu, to winien także wywiązać się z obowiązku poniesienia opłat sądowych. Sąd podkreślił przy tym, że koszty postępowania należy traktować jako wydatki bieżące w budżecie domowym, które powinny być zaspokajane na równi z innymi podstawowymi wydatkami. Kredyt zaciągnięty przez skarżącego nie może być traktowany priorytetowo w stosunku do obowiązku ponoszenia kosztów postępowania, albowiem nie można przyjąć, że prywatne zobowiązania finansowe mają pierwszeństwo przed zobowiązaniami publicznoprawnymi.