Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie - Anna Puton-Mazurkiewicz po rozpoznaniu w dniu 29 października 2009r. na posiedzeniu niejawnym wniosku I. W. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym przez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi I. W. na decyzję Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie odmowy skierowania do Terenowej Wojskowej Komisji Lekarskiej celem zmiany posiadanej kategorii zdrowia postanawia : odmówić przyznania prawa pomocy.
W złożonej skardze skarżący zwrócił się jednocześnie z wnioskiem o zwolnienie z kosztów postępowania sądowego. Skarżący wezwany do złożenia wniosku o prawo pomocy na urzędowym formularzu, w zakreślonym terminie nadesłał wypełniony urzędowy formularz zakreślając w nim, iż wnosi o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata.
W uzasadnieniu wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący podniósł, że osiąga niskie zarobki, z których pokrywa następujące wydatki: rata kredytu studenckiego - [...] zł; opłata za wynajem mieszkania i media - [...] zł; opłata za telefon - od [...] do [...] zł, a także ponosi koszty wyżywienia. W dalszej części wniosku skarżący wykazał, że prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe. Jako źródło utrzymania wskazał swoje wynagrodzenie z umowy o pracę w wysokości [...] zł brutto. Natomiast w części wniosku dotyczącej majątku skarżący podał, że posiada oszczędności pieniężne w wysokości [...] zł oraz samochód osobowy m-ki [...] (r.prod. [...]), a poza tym, że nie ma innego majątku w postaci nieruchomości i przedmiotów wartościowych.
Rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy referendarz sądowy stwierdził, co następuje:
Zgodnie z art. 239 pkt 1 lit. f) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych strona skarżąca działanie lub bezczynność organu w sprawach z zakresu powszechnego obowiązku obrony. Sprawa, w której skarżący wniósł skargę, mieści się w kategorii spraw wymienionych w powołanym przepisie, zatem strona jest w tej sprawie zwolniona z mocy ustawy z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych. Brak jest zatem podstaw do zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych na podstawie orzeczenia sądu (lub referendarza sądowego) strony, która jest z tego obowiązku zwolniona na mocy ustawy. Wobec tego, że strona nie ma obowiązku uiszczenia jakichkolwiek kosztów sądowych w sprawie w której wniosła skargę, zgłoszone w urzędowym formularzu wniosku o prawo pomocy żądanie zwolnienia od kosztów sądowych nie znajduje uzasadnienia, co skutkuje odmową przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
Do stron korzystających z ustawowego zwolnienia od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych w zakresie dotyczącym zastępstwa prawnego na zasadach prawa pomocy, mają odpowiednie zastosowanie przepisy o przyznaniu prawa pomocy (art. 262 ustawy p.p.s.a.). Zgodnie z powyższym, żądanie strony dotyczące przyznania prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata, jest żądaniem przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym (art. 245 ( 3 ustawy p.p.s.a.). W myśl art. 246 § 1 pkt 2 ustawy p.p.s.a., przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Stwierdzić należy, że żądanie strony przyznania prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata, nie zasługuje na uwzględnienie. Przyznanie prawa pomocy oznacza, że ciężar tych kosztów w zakresie objętym prawem pomocy poniesie zamiast strony budżet państwa, czyli faktycznie inni obywatele. Dlatego też instytucja przyznania prawa pomocy powinna być stosowana wobec osób, które ze względu na szczególnie trudną sytuację materialną, pomimo największych starań, nie mogą tych kosztów uiścić bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.