Status "domowników" adresata pisma /art. 43 Kpa/ mają zamieszkujący z nim w jednym mieszkaniu lub domu jego dorośli krewni i powinowaci, niezależnie od tego, czy równocześnie prowadzą z nim wspólne gospodarstwo domowe.
Natomiast osoby obce adresatowi nie są jego domownikami nawet gdy mieszkają w tym samym mieszkaniu /np. jako lokatorzy lub sublokatorzy/, chyba że zostały przez adresata włączone do wspólnoty domowej i prowadzą z nim /jego rodziną/ wspólne gospodarstwo.
W przeciwnym razie osoby takie należy traktować jako sąsiadów adresata i o fakcie doręczenia im przeznaczonej dla niego przesyłki poinformować zainteresowanego przez umieszczenie odpowiedniego zawiadomienia na drzwiach jego mieszkania, względnie izby w jego mieszkaniu.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy ze skargi (...) na postanowienie Izby Skarbowej (...) w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania na skutek rewizji nadzwyczajnej Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie (...) od postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach z dnia 28 lutego 1996 r. SA/Ka 2074/95
postanawia oddalić rewizję nadzwyczajną.
Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach postanowieniem z dnia 30 października 1995 r. (...) odrzucił skargę Adama G. na postanowienie Izby Skarbowej w B. z dnia 28 lipca 1995 r. (...) odmawiające skarżącemu przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji Urzędu Skarbowego w C. z dnia 13 października 1993 r., w sprawie utraty prawa do zwolnienia od podatków za okres od dnia 14 listopada 1990 r. do dnia 13 listopada 1992 r. Z motywów tego rozstrzygnięcia wynika, że postanowienie Izby Skarbowej zostało skarżącemu doręczone w dniu 7 sierpnia 1995 r., wobec czego termin do wniesienia skargi upływał w dniu 6 września 1995 r. Tymczasem skargę nadano w dniu 7 września 1995 r., a więc z przekroczeniem terminu określonego w art. 199 par. 1 Kpa.
Po otrzymaniu powyższego postanowienia w dniu 14 listopada 1995 r., skarżący skierował do Sądu pismo z dnia 17 listopada 1995 r., w którym domagał się "zmiany" przedmiotowego orzeczenia, gdyż postanowienie Izby Skarbowej w B. odebrała - nie będąc do tego upoważniona i prowadząca oddzielne gospodarstwo domowe - jego matka i doręczyła mu je w dniu 8 sierpnia 1995 r. Na potwierdzenie swego wyjaśnienia skarżący przedłożył zaświadczenie z Obwodowego Urzędu Pocztowego w C., z którego wynika, że przesyłkę poleconą (...) odebrała Zofia G. w dniu 7 sierpnia 1995 r. Skarżący uważa zatem, że skargę wniósł w terminie tym bardziej, iż w dniu 7 sierpnia 1995 r. do późnych godzin nocnych przebywał poza C.
Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach postanowieniem z dnia 28 lutego 1996 r. (...) odmówił skarżącemu przywrócenia terminu do wniesienia skargi. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia podano, że doręczenie postanowienia Izby Skarbowej w B. było prawidłowe, gdyż nastąpiło do rąk dorosłego domownika skarżącego, przy czym prowadzenie przez matkę odrębnego gospodarstwa domowego nie wyłącza jej - zdaniem Sądu - z kręgu domowników w rozumieniu art. 43 Kpa. Skarżący nie uprawdopodobnił też w przekonaniu Sądu, że uchybienie terminowi do wniesienia skargi nastąpiło bez jego winy.
Powyższe postanowienie rewizją nadzwyczajną z dnia 27 sierpnia 1996 r. zaskarżył Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, zarzucając rażące naruszenie art. 168 i art. 169 par. 3 Kpc w związku z art. 211 Kpa. Wobec tego na podstawie art. 57 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ skarżący wniósł o uchylenie kwestionowanego postanowienia i przekazanie sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu-Ośrodkowi Zamiejscowemu w Katowicach do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej skarżący twierdzi, że rozpoznając pismo Adama G. z dnia 17 listopada 1995 r. jako wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi na postanowienie Izby Skarbowej, Sąd obowiązany był rozważyć, czy jednodniowe przebywanie skarżącego poza miejscem zamieszkania uprawdopodabnia okoliczności uzasadniające niezawinione niedokonanie czynności procesowej w terminie, a jeżeli nie, to dlaczego. W kwestionowanym postanowieniu brak jednak takiej oceny, zaś ogólne powołanie się na podane przez skarżącego okoliczności i stwierdzenie, iż "świadczą one jedynie o tym, że mógł dokonać czynności w ustawowym terminie" nie znajduje dostatecznego potwierdzenia w zebranym materiale dowodowym. Sąd powołał się też na zasadę ignorantia iuris nocet, chociaż z akt sprawy wynika, że powodem przekroczenia terminu do wniesienia skargi nie była nieznajomość treści art. 199 par. 1 Kpa, lecz błędne - być może - rozumienie przez skarżącego pojęcia "domownik" z art. 43 Kpa, a które wywołało wątpliwości w praktyce orzeczniczej /por. Z. Janowicz: Kodeks postępowania administracyjnego, Komentarz, PWN Warszawa 1996 r., s. 143/. Stanowisko Sądu, że "nieznajomość prawa nie stanowi okoliczności uzasadniającej przywrócenie terminu procesowego" budzi więc w okolicznościach sprawy istotne zastrzeżenia. Wadliwości orzeczenia należy uznać za rażące naruszenie art. 168 i art. 169 par. 2 Kpc w związku z art. 68 ustawy o NSA, gdyż spowodowały one w istocie pozbawienie skarżącego prawa do sądu.