Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Rafał Stasikowski po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia I. W. i J. W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 listopada 2021 r., sygn. akt II SPP/Wa 392/21 o odmowie przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi I. W. i J. W. na uchwałę Zarządu Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...] w przedmiocie odmowy zakwalifikowania do wynajęcia zajmowanego bez tytułu prawnego lokalu oraz umieszczenia na liście osób oczekujących na najem lokalu postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.
Postanowieniem z 17 listopada 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił skarżącym przyznania prawa pomocy. W uzasadnieniu wskazał, że w rozpoznawanej sprawie zachodzi przesłanka oczywistej bezzasadności skargi z uwagi na niedopuszczalność jej wniesienia. Przedmiotem skargi jest bowiem uchwała, która nie podlega kontroli sądu administracyjnego i nie może być przedmiotem skutecznie wniesionej skargi. W kwestii braku kognicji sądów administracyjnych do rozpoznania sprawy wypowiedział się już Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w postanowieniu z 28 listopada 2013 r. sygn. akt II SA/Wa 870/13 (przedmiotem skargi była wprawdzie uchwała zmieniająca zaskarżoną w rozpoznawanej sprawie uchwałę, jednak rozważania Sądu dotyczyły również zaskarżonej uchwały).
Nadto kwestię ustalenia nieważności lub nieistnienia zaskarżonej uchwały oraz uchwały ją zmieniającej rozstrzygnął Sąd Okręgowy w Warszawie, który wyrokiem z [...] października 2016 r., sygn. akt [...], oddalił sprawę z powództwa I. W., a Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z [...] maja 2018 r., sygn. akt [...], oddalił apelację skarżącej, zatem sprawa jest prawomocnie zakończona.
Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd ten stwierdził, że ze względu na oczywistą bezzasadność skargi, na mocy art. 247 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.; dalej zwanej "p.p.s.a."), należało odmówić skarżącym przyznania prawa pomocy bez badania ich sytuacji finansowej i możliwości płatniczych.
Zażalenie na powyższe postanowienie wywiedli skarżący, podnosząc, że w swojej skardze wnosili o stwierdzenie nieważności przedmiotowej uchwały.
Postanowieniem z 17 listopada 2021 r., sygn. akt II SA/Wa 3263/21, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił skargę skarżących na przedmiotową uchwałę.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie jest zasadne.
Wskazać należy, iż w świetle art. 247 p.p.s.a. o oczywistej bezzasadności skargi można mówić w przypadku, gdy bez potrzeby głębszej analizy prawnej nie ulega najmniejszej wątpliwości, że nie może ona zostać uwzględniona. Chodzi zatem o sytuację, w której obowiązujące prawo wyklucza możliwość uwzględnienia żądania skarżącego. Oznacza to, że zastosowanie powołanego przepisu jest dopuszczalne wówczas, gdy stan faktyczny i prawny danej sprawy nie budzi najmniejszych wątpliwości co do braku szans na uwzględnienie skargi. Dotyczy to w szczególności sytuacji, w której skarga kwalifikuje się do odrzucenia na podstawie art. 58 § 1 p.p.s.a.
W orzecznictwie i piśmiennictwie przyjmuje się jednak, że po wydaniu postanowienia o odrzuceniu skargi ze względu na jej niedopuszczalność sąd nie może - na podstawie art. 247 p.p.s.a. - odmówić stronie przyznania jej prawa pomocy z powołaniem się na oczywistą bezzasadność skargi będącą skutkiem jej niedopuszczalności (por. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2013, s. 906). Na bezzasadność skargi sąd administracyjny może się powołać rozstrzygając wniosek o przyznanie prawa pomocy w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji. Trudno bowiem przyjąć za właściwą proceduralnie sytuację, aby w ramach kontroli instancyjnej postanowienia w przedmiocie prawa pomocy Naczelny Sąd Administracyjny badał kwestię niedopuszczalności skargi, gdy jednocześnie z tej samej przyczyny nastąpiło już odrzucenie skargi, przy czym okoliczności faktyczne i prawne tego odrzucenia są przez stronę kwestionowane.
W tej sytuacji uznać należy, iż Sąd pierwszej instancji nie mógł zastosować w niniejszej sprawie art. 247 p.p.s.a., bowiem postanowieniem z tego samego dnia Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił skargę I. W.i J.W. na uchwałę Zarządu Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy z dnia [...] grudnia 2012 r. nr [...]. Sąd ten powinien zatem rozpoznać wniosek skarżących o przyznanie prawa pomocy.
Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a., orzekł, jak w postanowieniu