Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Piotr Korzeniowski po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych Fundacji C. z siedzibą w W. oraz Rzecznika Praw Obywatelskich na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 stycznia 2022 r. sygn. akt IV SA/Wa 1588/21 odrzucające skargę Fundacji C. z siedzibą w W. na uchwałę Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 8 września 2020 r. nr 115/20 w przedmiocie przyjęcia programu ochrony powietrza dla stref w województwie mazowieckim, w których zostały przekroczone poziomy dopuszczalne i docelowe substancji w powietrzu postanawia: oddalić skargi kasacyjne
Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2022r. sygn. akt. IV SA/Wa 1586/21 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 58 § 1 pkt 5a w zw. z art. 3 § 2 pkt 5 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm., dalej p.p.s.a.) odrzucił skargę Fundacji C. z siedzibą w W. (dalej: Fundacja) na uchwałę Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 8 września 2020 r. nr 115/20 w przedmiocie przyjęcia programu ochrony powietrza dla stref w województwie mazowieckim, w którym zostały przekroczone poziomy dopuszczalne i docelowe substancji w powietrzu.
W uzasadnieniu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wskazał, że Sejmik Województwa Mazowieckiego (dalej: SWM) zaskarżoną uchwałą z dnia 8 września 2020 r. nr 115/20 przyjął Program Ochrony Powietrza (dalej POP) dla stref w województwie mazowieckim, w których zostały przekroczone poziomy dopuszczalne i docelowe substancji w powietrzu (Dz. Urz. Woj. Maz. z dnia 15 września 2020 r. poz. 9595). Jako podstawę uchwalenia uchwały Sąd I instancji wskazał art. 91 ust. 3 oraz art. 92 ust. 1 c ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2001 r. Nr 62 poz. 627, dalej: "p.o.ś.").
W dniu 23 września 2021 r. Fundacja, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła za pośrednictwem SWM skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na ww. uchwałę. Fundacja, wnosiła o stwierdzenie jej nieważności w całości.
Pismem z dnia 17 tycznia 2022 r. Rzecznik Praw Obywatelskich (dalej: RPO), zgłosił swój udział w niniejszym postępowaniu.
Postanowieniem z dnia 19 stycznia 2022 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny dopuścił Rzecznika Praw Obywatelskich do udziału w postępowaniu sądowym.
Rzecznik przyłączył się do stanowiska Fundacji, wniósł o rozpoznanie przedmiotowej skargi jako dopuszczalnej na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (obecnie Dz. U. z 2022 r. poz. 547 ze zm., dalej ustawa o samorządzie województwa), w zw. z art. 3 § 2 pkt 5 p.p.s.a. w zw. z art. 4 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r. Nr 90 poz. 864/30, dalej TUE) oraz art. 19 ust. 1 TUE i art. 47 Karty Praw Podstawowych w zw. z art. 13 ust.1 i art. 16 ust. 2 dyrektywy parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (Dz.U.UE.L z 2008 r. nr 152 S.1, ze zm., dalej dyrektywa CAFE). Jednocześnie, Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł o rozpoznanie skargi co do zasady.
Postanowieniem z dnia 4 stycznia 2022 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie dopuścił Ogólnopolskie Stowarzyszenie "[...]" z siedzibą w Zdunach do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania.
Odrzucając skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że skarga jako wniesiona przez nieuprawniony podmiot podlegała odrzuceniu. W pierwszej kolejności Sąd pierwszej instancji poddał badaniu kwestie naruszenia interesu prawnego lub uprawnienia Fundacji na skutek podjęcia zaskarżonej uchwały. W jego ocenie zaskarżona uchwała stanowi akt prawa miejscowego, a zatem z mocy art. 90 ust. 1 samorządzie województwa, każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone aktem z zakresu administracji publicznej może zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego. Sąd wskazał, iż legitymacja skargowa, która określona jest w art. 90 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa stanowi lex specialis wobec ogólnej normy wynikającej z art. 28 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 735 ze zm., dalej k.p.a.) zatem w postępowaniu toczącym się na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa stroną może być jedynie podmiot, którego interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone. Ponadto Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie powołując się na wyrok NSA z dnia 12 marca 2013 r., sygn. akt I OSK 1761/12 podniósł, że skarga złożona w trybie art. 90 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa nie ma charakteru actio popularis, i do wniesienia jej nie legitymuje ani sprzeczność z prawem zaskarżonej uchwały, ani też stan zagrożenia naruszenia interesu prawnego lub uprawnienia.