1. Od momentu wstąpienia Polski do Rady Europy orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu może i powinno być uwzględniane przy interpretacji przepisów prawa polskiego.
2. Jeśli przedmiotem sprawy sądowej jest wniosek strony o udzielenie jej przez administrację pomocy finansowej w znacznej wysokości, to rozpatrywaniu równoczesnego wniosku strony o zwolnienie od kosztów sądowych powinna towarzyszyć szczególna skrupulatność, a jego ewentualne odrzucenie lub oddalenie powinno być szczególnie wnikliwie i dokładnie uzasadnione, by nie mogło być potraktowane jako faktyczne odmówienie stronie prawa do sądu /art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. - Dz.U. 1993 nr 61 poz. 284/.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy ze skargi (...) na decyzję Ministra Rolnictwa (...) w przedmiocie odmowy udzielenia pomocy z Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa na skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego (...) od postanowień Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 31 sierpnia 1994 r. i z dnia 10 października 1994 r. V SA 811/94
postanawia uchylić zaskarżone postanowienia.
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wniósł rewizję nadzwyczajną:
1/ od postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 31 sierpnia 1994 r. (...) oddalającego wniosek Lucjana K. o zwolnienie od wpisu sądowego,
2/ od postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 października 1994 r. (...) odrzucającego skargę Lucjana K. na decyzję Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 4 października 1993 r. (...) w przedmiocie odmowy udzielenia pomocy z Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa.
Powyższym postanowieniom NSA zarzucił rażące naruszenie prawa przez obrazę:
1/ wywiedzionej z art. 1 Konstytucji RP zasady prawa obywateli do sądu, a pierwszemu z powyższych postanowień także:
2/ art. 113 par. 1 Kpc w związku z art. 211 Kpa,
3/ par. 17 ust. 2 zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 lutego 1982 r. - Regulamin czynności Naczelnego Sądu Administracyjnego /M.P. nr 9 poz. 63/.
W konsekwencji wniósł o uchylenie obu powyższych postanowień NSA i o przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
Stan faktyczny sprawy przedstawiał się następująco:
Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 23 czerwca 1994 r. (...) uchylił postanowienie NSA w Warszawie z dnia 10 grudnia 1993 r. wydane pod sygnaturą (...) o odrzuceniu skargi Lucjana K. na powołaną wyżej decyzję Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, nakazując tym samym owemu Sądowi merytoryczne ustosunkowanie się do skargi Lucjana K.
Po zwróceniu akt tej sprawy do NSA w dniu 8 sierpnia 1994 r. Lucjan K. został wezwany do uiszczenia w terminie siedmiu dni wpisu w wysokości 17.035.000 zł /w aktach sprawy brak odpisu owego wezwania/.
W odpowiedzi na to wezwanie Lucjan K. w piśmie z dnia 12 sierpnia 1994 r. wystąpił z wnioskiem o zwolnienie go od wpisu sądowego, wskazując w uzasadnieniu na brak możliwości uiszczenia wpisu w tej wysokości ze względu na bardzo niskie dochody, jakie obecnie osiąga w swoim gospodarstwie oraz na okoliczności ujawnione w aktach sprawy, jakie spowodowały wystąpienie z wnioskiem o restrukturyzację jego zadłużenia.
Wniosek ten opatrzony został też oświadczeniem Burmistrza Miasta i Gminy Miasta K. popierającym wniosek Lucjana K. o zwolnienie od wpisu sądowego w tej sprawie z powodu braku możliwości wniesienia tego wpisu.
Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 31 sierpnia 1994 r. (...) oddalił ten wniosek uznając, iż nie zawiera on danych, o jakich mowa w art. 113 par. 1 Kpc, a następnie mimo dalszych wyjaśnień zainteresowanego zawartych w piśmie z dnia 12 września 1994 r., co do braku możliwości uiszczenia przez niego wpisu w tej sprawie, postanowieniem z dnia 10 października 1994 r. odrzucił skargę Lucjana K. z powodu nieuiszczenia wpisu sądowego.
W uzasadnieniu NSA podniósł, iż nie znajduje podstaw do zmiany postanowienia z dnia 31 sierpnia 1994 r. o odmowie zwolnienia Lucjana K. od wpisu sądowego i wobec nieuiszczenia wpisu w terminie zmuszony jest odrzucić skargę.
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego uzasadnił wniesioną przez siebie rewizję nadzwyczajną następującymi argumentami: