Jeżeli w przypadku tzw. doręczenia zastępczego /art. 44 Kpa/ adresat odbierze pismo z urzędu pocztowo-telekomunikacyjnego lub urzędu terenowego organu administracji państwowej stopnia podstawowego w ciągu siedmiu dni od jego złożenia w którymś z tych urzędów, to datą doręczenia pisma adresatowi jest dzień odbioru tego pisma.
Mimo umieszczenia na drzwiach mieszkania adresata zawiadomienia, iż pismo zostało złożone na okres siedmiu dni w urzędzie pocztowo-telekomunikacyjnym lub w urzędzie terenowego organu administracji państwowej stopnia podstawowego, gdy w rzeczywistości pismo pozostawione zostało w skrzynce na listy adresata, nie ma miejsca doręczenie zastępcze /art. 44 Kpa/; w takim wypadku datą doręczenia pisma adresatowi jest dzień, w którym otrzymał on pismo.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy ze skargi (...) na decyzję Izby Skarbowej (...) w przedmiocie pozbawienia prawa korzystania ze zwolnienia od opodatkowania na skutek rewizji nadzwyczajnej Prokuratora Generalnego PRL (...) od postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie z dnia 30 października 1985 r. oraz z dnia 27 czerwca 1985 r. SA/Lu 245/85
uchyla zaskarżone postanowienia, umarza postępowanie w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia skargi i przekazuje sprawę NSA OZ w Lublinie celem rozpoznania skargi.
Postanowieniem z dnia 27 czerwca 1985 r. Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie odrzucił skargę Romana S. na decyzję Izby Skarbowej w B.P. z dnia 18 stycznia 1985 r. zmieniającą decyzję Urzędu Skarbowego w R.P. z dnia 11 października 1984 r. wydaną w przedmiocie pozbawienia skarżącego prawa korzystania ze zwolnienia od opodatkowania z nowo uruchomionej działalności zarobkowej. Naczelny Sąd Administracyjny bowiem uznał, że Roman S. wniósł skargę po upływie trzydziestodniowego terminu przewidzianego w art. 199 par. 1 Kpa.
Postanowieniem z dnia 30 października 1985 r. NSA oddalił wniosek Romana S. o przywrócenie terminu do wniesienia skargi, albowiem stwierdził, że skarżący nie uprawdopodobnił, iż zaniedbanie w terminowym wniesieniu skargi nastąpiło bez jego winy.
W rewizji nadzwyczajnej od wymienionych postanowień Prokurator Generalny PRL zarzucił, że wydane one zostały z rażącym naruszeniem prawa, a w szczególności art. 44 i art. 204 Kpa, i wniósł o ich uchylenie i przekazanie sprawy sądowi administracyjnemu celem rozpoznania skargi.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Podstawą postanowienia NSA o odrzuceniu skargi Romana S. było uznanie, że zaskarżona decyzja została doręczona skarżącemu w dniu 22 stycznia 1985 r. Tymczasem ze znajdującego się w aktach sprawy administracyjnej potwierdzenia odbioru tej decyzji wynika, że adresat nie potwierdził swoim podpisem odbioru przesyłki, natomiast doręczyciel stwierdził jej doręczenie w trybie art. 44 Kpa, na co wskazuje podkreślenie przez niego słów "umieszczając w drzwiach mieszkania adresata zawiadomienie" następujących m.in. po słowach "z powodu nieobecności adresata pismo doręczyłem". Stwierdzenie to zostało opatrzone podpisem doręczyciela i datą 22 stycznia 1985 r.
Według poglądu wyrażonego w rewizji nadzwyczajnej w tym stanie faktycznym za datę doręczenia Romanowi S. decyzji należy uznać dzień 29 stycznia 1985 r. W myśl bowiem art. 44 Kpa doręczenie w trybie tego przepisu uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia siedmiodniowego okresu, na jaki pismo składa się w urzędzie pocztowo-telekomunikacyjnym lub urzędzie terenowego organu administracji państwowej stopnia podstawowego. Chodzi jednak o to, że Roman S. wyjaśnił, iż przesyłkę otrzymał w dniu 23 stycznia 1985 r. W związku z tym należy zaznaczyć, że jeśli w wypadku tzw. doręczenia zastępczego /art. 44 Kpa/ adresat odbierze pismo z urzędu pocztowo-telekomunikacyjnego lub urzędu terenowego organu administracji państwowej stopnia podstawowego w ciągu siedmiu dni od jego złożenia w którymś z tych urzędów, to datą doręczenia pisma adresatowi jest dzień jego odbioru. Zasada ta nie została expressis verbis wyrażona w art. 44 Kpa. Wynika ona jednak z samego faktu dokonania doręczenia pisma adresatowi w sposób, który w świetle art. 42 par. 3 Kpa jest w pełni skuteczny. Stosownie bowiem do powołanego przepisu w razie niemożności doręczenia pisma osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy albo w lokalu organu administracji państwowej, doręczenie może nastąpić w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie. Byłoby zresztą rzeczą zupełnie niezrozumiałą uznawanie za datę doręczenia pisma daty późniejszej określonej w drodze domniemania przewidzianego w ustawie /art. 44 in fine Kpa/ dla sytuacji, gdy adresat w rzeczywistości pisma nie otrzymał, podczas gdy faktycznie pismo zostało doręczone adresatowi wcześniej. Trzeba wreszcie dodać, że wyrażone wyżej stanowisko jest zbieżne z przyjętą w orzecznictwie sądowym wykładnią - analogicznych w stosunku do omawianych przepisów kodeksu postępowania administracyjnego - przepisów kodeksu postępowania cywilnego /w szczególności art. 139 par. 1/ i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 grudnia 1970 r. w sprawie doręczenia pism sądowych przez pocztę /Dz.U. nr 31 poz. 266/. Wyraz tej wykładni dała przede wszystkim uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 1971 r. III CZP 10/71 /OSNCP 1971 z. 11 poz. 187/.