Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Olsztynie Agnieszka Bińczyk po rozpoznaniu w dniu 31 lipca 2013 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku A. Z. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie z wniosku A. Z. o wymierzenie grzywny "[...]" Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków "[...]" w trybie art. 55 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi postanawia odmówić przyznania wnioskodawcy prawa pomocy.
We wniosku z dnia "[...]", złożonym na urzędowym formularzu, A. Z. wniósł - zgodnie z rubryką nr 4 - o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata. W rubryce nr 5 wskazał imiennie adwokata, o którego ustanowienie wnosi oraz dodał, iż nie stać go na "wnioskowane prawo pomocy", zaś Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie notorycznie odmawia uwzględnienia jego wniosków, opierając się na "nieobiektywnych wywodach". Według oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach, wnioskodawca sam prowadzi gospodarstwo domowe. Jego majątek stanowią: "budynek mieszkalny do rozbiórki 111,54 m2", mieszkanie o powierzchni ok. 36 m2 oraz nieruchomość rolna o powierzchni 0,59 ha. Wnioskodawca nie wykazał żadnych zasobów pieniężnych, przedmiotów wartościowych oraz dochodów. Podniósł, iż jest osobą ubogą, zarejestrowaną w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłków. Wskazał, iż "posiadana nieruchomość rolna nie stanowi źródła dochodu (...) a jedynie pomoc w konsumpcyjnym źródle utrzymania strony przez prowadzenie na posiadanych nieruchomościach upraw na całoroczne potrzeby konsumpcyjne" oraz, że "z posiadanej nieruchomości (...) nie czerpie zarobków a jedynie wykorzystuje ją dla swoich potrzeb, celem przeżycia". Oświadczył, iż nie posiada "jakichkolwiek przedmiotów wartościowych i realnych oszczędności finansowych", a środki pieniężne na jego koncie zostały zablokowane przez komornika.
Wskazać należy, iż w świetle art. 246 § 1 pkt 1 w związku z art. 245 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej w skrócie ppsa, zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, czyli przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, następuje gdy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Stosownie do art. 246 § 1 pkt 2 ppsa, przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym następuje natomiast, gdy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Z treści przytoczonych przepisów wynika, że w postępowaniu o przyznanie prawa pomocy, to na stronie spoczywa ciężar wykazania, iż znajduje się w sytuacji uprawniającej ją do otrzymania prawa pomocy. To strona powinna zatem przekonać rozpoznającego wniosek o przyznanie prawa pomocy, że nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania, a zdobycie środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym było i jest dla niej obiektywnie niemożliwe.
Mając to na uwadze zauważyć należy, iż rozpoznawany obecnie wniosek jest kolejnym wnioskiem wnioskodawcy o przyznanie prawa pomocy złożonym w niniejszej sprawie. Postanowieniem z dnia 6 maja 2013 r., sygn. akt II SO/Ol 3/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, po rozpoznaniu - na skutek sprzeciwu - wniosku z dnia "[...]", odmówił zwolnienia wnioskodawcy od kosztów sądowych. Uzasadniając podjęte rozstrzygnięcie, Sąd stwierdził, iż strona ubiegająca się o przyznanie prawa pomocy musi wykazać, tj. należycie udokumentować, swoją sytuację materialną, gdyż to na podstawie przekazanych przez nią informacji Sąd dokonuje merytorycznej oceny wniosku pod kątem wystąpienia przesłanek przyznania prawa pomocy. W rozpoznawanej sprawie, przekazane do oceny Sądu pisma i wyjaśnienia wnioskodawcy, na wezwanie skierowane do niego w trybie art. 255 ppsa, nie wskazują natomiast jednoznacznie, jaka jest jego rzeczywista sytuacja materialna. Wnioskodawca nie umożliwił zatem dokonania Sądowi oceny, jak w rzeczywistości kształtuje się jego sytuacja materialna. Wywodząc, że jest osobą ubogą, która nie posiada żadnych zasobów pieniężnych, przedmiotów wartościowych ani dochodów, wnioskodawca faktycznie nie ujawnił źródła utrzymania siebie i źródła finansowania ponoszonych wydatków, w tym związanych z posiadaniem wykazanych nieruchomości. Podał wprawdzie, że wszelkie wydatki związane z utrzymaniem jego i jego majątku ponoszą członkowie rodziny, z którymi nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego i nie mieszka. Nie wskazał jednak, kto rzeczywiście udziela mu tej pomocy i w jakim zakresie. Bez wyjaśnienia pozostawił również kwestie związane z posiadanymi nieruchomościami, w szczególności dotyczące ich wartości. Sąd podkreślił natomiast, że na ocenę możliwości finansowych osoby ubiegającej się o przyznanie prawa pomocy ma wpływ nie tylko wysokość osiąganego przez nią dochodu i posiadanych przez nią zasobów pieniężnych, lecz także będący w jej posiadaniu majątek i to, czy może go wykorzystać w celu pozyskania środków pieniężnych, tym bardziej gdy w skład tego majątku wchodzi kilka nieruchomości różnego rodzaju. Sąd wskazał, iż wnioskodawca jest właścicielem mieszkania i trzech nieruchomości gruntowych. Z treści przedłożonych kopii aktów notarialnych wynika, że wszystkie nieruchomości są wolne od obciążeń, jedna działka jest zabudowana zakwalifikowanym do rozbiórki budynkiem mieszkalnym, natomiast dwie pozostałe są niezabudowane. Dane o rodzajach działek, ich przeznaczeniu, położeniu i wartości zostały przez wnioskodawcę usunięte. Wnioskodawca nie pozwolił zatem określić stanu posiadanego majątku i jego wartości, co uniemożliwia ustalenie możliwości wykorzystania jego potencjału. Pomimo że jak podnosi od wielu miesięcy nie uzyskuje dochodu, nie wskazał też, dlaczego w pierwszej kolejności nie wykorzystuje tych nieruchomości w celu pozyskania źródła dochodu, chociażby z tytułu dzierżawy, a ostatecznie z tytułu sprzedaży, chociażby tej nieruchomości, której w żaden sposób nie wykorzystuje. Posiadając wolny od obciążeń majątek, w skład którego wchodzi mieszkanie i trzy nieruchomości gruntowe, nie wykazał zatem wiarygodnie, że wykorzystując racjonalnie ten majątek nie jest w stanie przezwyciężyć swoich problemów finansowych. Skoro zatem wnioskodawca nie przedstawił informacji, które wskazywałyby na jego rzeczywistą sytuację materialną i zdolności finansowe w sposób niebudzący wątpliwości, to rozpoznawany wniosek Sąd ocenił jako niezasadny wobec niemożności przeprowadzenia pełnej analizy posiadanych przez wnioskodawcę środków.