Starszy referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie Małgorzata Futera po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2017 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku P.N. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi na bezczynność Dyrektora Zakładu Karnego w [...] w przedmiocie nieudostępnienia informacji publicznej postanawia I. zwolnić skarżącego od uiszczenia kosztów sądowych powyżej kwoty 10.00 (słownie: dziesięć) złotych, II. w pozostałej części odmówić przyznania prawa pomocy.
Sygn. II SAB/Rz 55/17
U Z A S A D N I E N I E
W rozpoznawanej sprawie skarżący zwrócił się z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w postaci zwolnienie od kosztów sądowych wskazując, że jego sytuacja rodzinna i materialna jest tragiczna, nie ma on żadnej możliwości poniesienia jakichkolwiek kosztów postępowania ani w całości ani w jakiejkolwiek ich części. Skarżący wyjaśnił, że przebywa w warunkach izolacji więziennej, nie pracuje, nie posiada jakiegokolwiek majątku. Obciążają go zobowiązania alimentacyjne, których nie reguluje. Żona skarżącego jest osobą długotrwale bezrobotną, utrzymuje się z pobieranego zasiłku z pomocy społecznej w kwocie 324 zł. Do wniosku załączono zaświadczenie jednostki penitencjarnej o braku środków pieniężnych pozostających do jego dyspozycji.
Rozpoznając wniosek stwierdzono, co następuje:
Badanie żądania skarżącego o zwolnienie od kosztów sądowych sprowadza się do ustalenia czy w sprawie spełniona jest przesłanka określona w art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm., dalej w skrócie P.p.s.a.), tj. czy uiszczenie pełnych kosztów sądowych albo w części, skutkowałoby uszczerbkiem koniecznego utrzymania wnioskodawcy i jego rodziny. Dokonana w tym kontekście ocena stanu majątkowego i sytuacji życiowej skarżącego; potrzeby socjalne skarżącego są zaspokajane z racji jego sytuacji osobistej, żona otrzymuje wsparcie finansowe od instytucji zajmujących się pomocą osobom tego potrzebującym, prowadzi rozpoznającego wniosek do stwierdzenia, że skarżący spełnia przesłanki przyznania prawa pomocy w stopniu uzasadniającym zwolnienie go od uiszczenia wpisu powyżej kwoty 10 zł, co oznacza, że będzie on zobowiązany do uiszczenia tychże 10 zł (z pozostałej części kosztów skarżący został zwolniony). Taka wielkość zwolnienia uzasadniona jest również tym, że skarżący wniósł łącznie cztery skargi w tym samym przedmiocie, zatem realne łączne koszty opłat będą wyższe.
Taka symboliczna kwota poniesienia kosztów zainicjowanego postępowania w sprawie znajduje swoje uzasadnienie. Mając na uwadze argumenty strony skarżącej przedstawione we wniosku, w kontekście przedmiotu sprawy i akt, które również podlegają analizie w postępowaniu wpadkowym z zakresu przyznania prawa pomocy, należy wyjaśnić, że prawo pomocy, którego istota polega na zwolnieniu strony postępowania sądowego z ponoszenia kosztów sądowych, nie sprowadza się jednak do likwidacji tych ciężarów w ogóle, bo jest to niemożliwe, gdyż nie istnieją postępowania sądowe, które nic nie kosztują, lecz jedynie do przeniesienia ich na ogół podatników, a ściślej na budżet państwa, składający się z podatków i innego rodzaju wpływów. Koszty procesu przerzucane są zatem na innych i z tego też względu instytucja prawa pomocy stanowi wyjątek od ogólnej zasady ustanowionej w art. 199 P.p.s.a., zgodnie z którą strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Prawo pomocy winno być więc przyznawane osobom, które rzeczywiście jej potrzebują, a przyczyny konieczności poniesienia wydatków sądowych z obiektywnego punku widzenie były nieprzewidywalne.