Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Gliwicach - Łukasz Strzępek po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2009 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi F.S. na bezczynność Dyrektora Oddziału Terenowego Agencji Rynku Rolnego w K. w przedmiocie niezałatwienia wniosku o przyznanie dopłaty w rolnictwie w kwestii wniosku skarżącego o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata lub radcy prawnego z urzędu postanawia: oddalić wniosek o przyznanie prawa pomocy
Po uiszczeniu wymaganego wpisu od skargi, F. S., na druku urzędowego formularza wystąpił o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia fachowego pełnomocnika (adwokata lub radcy prawnego) z urzędu. Uzasadniając wniosek skarżący wskazał, że nie zna obowiązujących przepisów prawnych, co jego zdaniem uzasadnia przyznanie pełnomocnika z urzędu.
Z treści formularza wynika, że wnioskodawca pozostaje w gospodarstwie domowym wraz z bratem, zamieszkując w części budynku mieszkalnego o pow. [...] m2. Jest on współwłaścicielem nieruchomości rolnej o pow. [...] ha. Źródłem jego utrzymania się jest dochód z prowadzonego gospodarstwa określony przez F.S. mianem "minimalny".
W piśmie z dnia 17 grudnia 2008 r. referendarz sądowy wezwał skarżącego do:
- wskazania, w jaki sposób jest wykorzystywany należący do skarżącego lokal mieszkalny o pow. [...] m2, skoro skarżący zamieszkuje wraz z bratem w budynku o pow. [...] m2,
- nadesłania zaświadczenia o wysokości przyznanych, bezpośrednich dopłat do gruntów rolnych należących do skarżącego lub o nieprzyznaniu tych dopłat w bieżącym roku,
- sprecyzowania, co oznacza określenie "minimalny" odnoszące się do dochodów skarżącego.
W odpowiedzi F.S., w piśmie procesowym z dnia [...] r. wyjaśnił, że w zamieszkiwanym budynku pozostałą część (około [...]m2) zajmuje jego matka. Do pisma tego dołączono zaświadczenie wystawione z upoważnienia Prezydenta Miasta J. z którego wynika, że skarżący jest właścicielem gospodarstwa rolnego o pow. [...] ha przeliczeniowego o dochodowości rocznej [...] zł (dane dotyczyły roku [...]) oraz współwłaścicielem ([...] części) gospodarstwa rolnego o pow. [...] ha przeliczeniowego o dochodowości rocznej [...] zł. Z nadesłanego odpisu decyzji Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w J. wynika natomiast, że w [...] r. skarżący uzyskał płatności bezpośrednie do gospodarstwa rolnego w wysokości [...] zł.
Rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy zważono co następuje:
Przepis art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm. - zwana dalej P.p.s.a.) konstytuuje zasadę odpłatności postępowania sądowoadministracyjnego. Wyjątkiem od niej jest możliwość przyznania prawa pomocy, które stosownie do treści art. 245 § 1 cytowanej ustawy może zostać przyznane stronie w zakresie całkowitym lub częściowym.
Przyznanie prawa pomocy w formie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia fachowego pełnomocnika z urzędu może nastąpić wobec osoby fizycznej, która wykaże że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania sądowego (art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a.).
W postępowaniu prowadzonym na skutek wniosku o przyznanie prawa pomocy przedmiotem badania jest całokształt okoliczności związanych z sytuacją materialną wnioskodawcy. Oznacza to tym samym, że ma on wykazać, iż nie dysponuje żadnymi środkami ani też możliwościami ich zdobycia. Celem instytucji prawa pomocy jest zagwarantowanie stronie prawa do sądu i możliwości obrony swoich praw, niezależnie od sytuacji finansowej, w której się znajdują. Złożony przez stronę wniosek oceniany jest w dwóch aspektach: pod uwagę bierze się wysokość obciążeń, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, a następnie możliwości finansowe osoby występującej z wnioskiem (por. postanowienie NSA z dnia 30 listopada 2005 r., sygn. akt II FZ 781/05). W rozpoznawanej sprawie brak jest dostatecznych podstaw do przyjęcia, że F.S. jest osobą, dla której poniesienie kosztów sądowych i wydatków związanych ze skorzystaniem z usług adwokata lub radcy prawnego jest obiektywnie niemożliwe.
Na powyższej ocenie zaważyły następujące okoliczności. Wbrew twierdzeniu skarżącego, dochód osiągany z gospodarstwa rolnego nie jest "minimalny". Na podstawie nadesłanych dokumentów ustalono, że w [...] r. wyniósł on [...] zł ([...] : [...] = [...]+[...]). W przeliczeniu daje to [...] zł miesięcznie. Do tego dochodzą jeszcze środki uzyskane z płatności bezpośrednich do gruntów rolnych - w [...] r. wyniosły one [...] zł. Nawet jeśli uwzględni się koszty utrzymania się, a więc wydatki na media (wodę, energię elektryczną, odbiór nieczystości itp.) do dyspozycji skarżącego pozostaje wystarczająco dużo środków pieniężych. Trzeba przy tym podkreślić, że wydatki na utrzymanie się dzielą się na trzy osoby (skarżącego, jego brata i matkę), a skarżący nie wskazał aby jakakolwiek część jego dochodu była przeznaczona na spłatę zobowiązań wobec osób trzecich. W związku z powyższym wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym nie mógł zostać uwzględniony.
Z powyższych względów, w oparciu o art. 245 § 1 i § 2 P.p.s.a. w zw. z art. 246 § 1 pkt 1 tej ustawy, działając na podstawie art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 P.p.s.a. w związku z § 3 tego przepisu orzeczono jak w sentencji postanowienia.